ANTHONY GREY & NGUYỄN ƯỚC
TRĂNG HUYẾT
TẬP IV - Phần Thứ Bẩy - Chúng Tôi Tranh Đấu Đã Ngàn Năm - 1968
- 18 -
Người dẫn chương trình Panorama: Toàn Cảnh, một tiết mục hội thoại thời
sự có uy tín nhất nước Anh, cầm cuốn sách vừa xuất bản và đặt chênh
chếch trên đùi mình để một trong mấy ống kính thu hình có thể lấy cận
cảnh bức ảnh nơi bìa trước cuốn sách. Khi màn ảnh vô tuyến truyền hình
trong các tư gia trên khắp nước Anh tràn ngập bức ảnh ấy, với hình một
lính Thủy quân Lục chiến Mỹ bị thương và đang quằn quại trong cuộc
Tổng Công Kích Tết Mậu Thân ở Huế, người dẫn chương trình bắt đầu đọc
lời nói đầu cuốn sách. Một ống kính truyền hình từ đằng sau chầm chậm
quét theo từng dòng và phóng lớn từng chữ:
“Trong buổi khai mạc hội nghị soạn thảo hiến pháp Hiệp chúng quốc Hoa
Kỳ năm 1787, George Washington đã nói: ‘Chúng ta hãy đề ra định chuẩn
để người khôn ngoan lẫn người chân thật đều có thể thường xuyên theo đó
mà hiệu chỉnh.’ Kể từ lúc đó, hầu hết các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đều ao ước
điều hành đất nước theo đúng những nguyên tắc giản dị ấy. Thế nhưng hiện
nay định chuẩn mà chúng ta đang theo để chiến đấu tại Nam Việt Nam, vốn
đã được đề ra và giương cao bởi các Tổng Thống kế tục nhau suốt mười
năm qua, trên một qui mô lớn, lại phát xuất từ những lý do không chỉ liên
quan tới sự tự cao tự đại của cá nhân họ mà còn liên quan tới cảm giác tự
hào dân tộc không đúng chỗ. Chính định chuẩn ấy hôm nay bay lượn chập
chờn trên đầu hơn nửa triệu binh sĩ Hoa Kỳ tại chiến trường Việt Nam —
nhưng sự thật càng ngày càng rõ rệt rằng chân thật và khôn ngoan đóng vai
trò quá ít ỏi hoặc chẳng dự phần chút nào vào quá trình lập quyết định đưa
chúng ta tham chiến và giữ chúng ta tiếp tục ở lại chiến đấu tại đó, cho dù
hiện nay người ta đã thấy rõ rằng không bao giờ có viễn ảnh sở đắc được sự
chiến thắng đáng ca ngợi nào. Thay vì chân thật và khôn ngoan, hiện nay
hổ thẹn và kinh tởm đang lan rộng ở Hiệp chúng quốc Hoa Kỳ và mọi nơi
khác trên thế giới phương tây vì những hành động của chúng ta tại Đông
