TRĂNG HUYẾT - Trang 1134

- Có lẽ cuộc cãi vả với cha tôi có dính líu đôi chút tới quyết định đó của tôi.
Có lẽ sự việc đó khiến tôi đâm ra hoài nghi những truyền thống gò bó của
các gia đình Việt Nam chúng tôi. Cuối cùng, có lẽ đó không phải là một
quyết định sáng suốt nhất trong đời tôi.
Joseph cũng có thể thấy đối với Kim việc nhìn nhận sự sai lầm của mình
không phải là điều dễ dàng. Và anh chợt cảm thấy lòng nhoi nhói thương
cảm người đàn ông có vẻ mặt trẻ trung và cứng cỏi đang đứng trước mặt:
- Anh Kim ạ, có phải thật là mĩa mai khi chúng ta lại thấy mình đang trò
chuyện với nhau tại Paris vào một ngày như thế này. Từ lúc chúng ta gặp
nhau lần đầu tính tới nay đã bốn mươi bảy năm và cả hai chúng ta đều đau
khổ cực độ vì các cuộc chiến tranh trên xứ sở anh. Cha của anh, em gái
anh, cháu gái gọi anh bằng cậu đều tử nạn, và từ lâu bản thân anh lênh
đênh, không gần gủi gia đình. Còn tôi mất đứa con trai lớn, em trai và con
gái của mình — mà những mất mát đó là để cho cái gì vậy?
- Cho độc lập và tự do — nhân dân Việt Nam lúc nào cũng quyết tâm tranh
đấu để giành độc lập và tự do.
Lời nói ấy của Kim thốt lên nghe có vẻ gượng gạo. Anh vừa nói vừa mở
nút áo măng tô và mệt mỏi buông mình xuống lòng ghế:
- Tại xứ sở chúng tôi, từ khi người Pháp đánh thành Gia Định cách đây gần
120 năm, cuộc xung đột giữa một bên gồm những quan lại nam triều và
những kẻ hợp tác với Pháp, một bên gồm những người yêu nước chân
chính, là điều không thể tránh. Ngay cả những sĩ phu cựu học, những trí
thức tân học cũng chia hai chia ba theo những chủ nghĩa khác nhau. Cộng
Sản cũng có đệ tam chống nhau với đệ tứ. Quốc gia cũng có kẻ theo Tàu
người theo Nhật. Mấy chục năm chiến tranh, khi thỏa hiệp khi đối đầu
khiến tại các địa phương chính quyền lúc nằm trong tay phe bên này lúc
thuộc về phe bên kia, nên dòng họ này ngược đãi dòng họ nọ, đảng phái
này săn bắt đảng phái kia. Hận thù của tập thể và của cá nhân cứ quyện
chặt vào nhau. Tại Việt Nam, không cách gì và không ai có thể ngăn cản
nổi việc anh em chúng tôi đánh nhau, trừ ra chính chúng tôi tự giải quyết.
Lý ra người Mỹ phải có đủ lương tri để không can thiệp vào việc đó. Và
nếu Hoa Kỳ giữ được thái độ như thế, hẳn anh đã không phải chịu chung