TRĂNG HUYẾT - Trang 258

bạc Đông Dương, tổng bộ VNQDĐ ở Quảng Châu dần dần mất liên lạc với
quốc nội. Các thanh niên Việt Nam nào tốt nghiệp trường võ bị Hoàng Phố
mà không đồng ý gia nhập tổ chức Việt Nam Thanh Niên Cách Mạng Đồng
Chí Hội của Nguyễn Ái Quốc — vốn là hậu thân Tâm Tâm Xã của cố liệt
sĩ Phạm Hồng Thái và là tiền thân của chi phái Việt Nam Cộng Sản Đảng
— đều không dám hồi hương. Hễ vềà tới biên giới họ bị Pháp bắt ngay vì
Nguyễn Ái Quốc đã báo cho Lâm Đức Thụ ở Hồng Kông biết để chỉ điểm
cho Pháp. Họ chỉ còn cách ở lại Tàu, gia nhập đoàn quân cách mạng Dân
quốc của Trung Hoa. Vì thế VNQDĐ ở quốc nội tan rã dần, phải chờ tới
khi Nam Đồng thư xã xuất hiện mới thành lập trở lại.
Thừa hưởng ngọn gió yêu nước từ sau vụ hai cụ Phan, Việt Nam Quốc Dân
Đảng thổi được luồng sinh khí mới vào lớp người tân học, được sự ủng hộ
nồng nhiệt của các giáo chức, binh sĩ là hai cây cột chống đỡ mái nhà Đông
Dương của Pháp. Ngoài ra, đảng còn phát triển rộng rãi trong giới trí thức,
sinh viên học sinh, công chức, những người làm nghề tự do, nhiều thân hào
nhân sĩ ở nông thôn. Địa bàn hoạt động chính của đảng là Bắc kỳ và một số
chi bộ ở Trung Ky, Nam kỳ và Lào. Nhưng phát triển càng nhanh rộng,
càng khó tránh khỏi mỏng manh và càng có kẽ hở cho mật thám Pháp cài
người vào.
Tại Bắc kỳ và Trung kỳ, tổ chức quần chúng không phải là điều dễ dàng.
Dân quê tuy căm thù Pháp nhưng phần đông sợ hãi chuyện “quốc sự”, chỉ
muốn nhà nước để yên cho mình an phận làm ăn. Bên cạnh hệ thống mật
thám của Liêm Phóng Pháp là guồng máy quan lại nam triều ngày càng ra
mặt lộ liễu làm tay sai cho Pháp, bắt bớ và đối xử tàn tệ những ai thoáng bị
họ nghi ngờ. Phản ứng giận dữ của Pháp sau vụ tên mộ phu cao su Bazin bị
một đảng viên Quốc Dân Đảng manh động ám sát vào tháng 2.1929, cùng
với sự phản bội của một vài đồng chí ở cấp bộ quan trọng khiến hàng loạt
đảng viên và quần chúng có cảm tình với đảng bị bắt, dồn đảng vào thế bị
động. Việc bảo tồn cơ sở và huy động quần chúng ngày càng khó khăn vì
thế đảng quyết định phải phát động khởi nghĩa bằng con đường binh biến.
Nếu thành công, sẽ gây chấn động, phong trào lan khắp nước. Nếu thâát
bại, cũng gây được tiếng vang trên dư luận trong và ngoài nước, đem máu