đường phố Hà Nội vẫn vắng lặng. Ngoại trừ một cu-li lưng còng đang kéo
xe, chân bước cao bước thấp khổ nhọc đi dọc con đường sát bờ hồ cách chỗ
Lật đứng khoảng hai trăm thước và đang tới gần chiếc cầu đỏ như son lúc
này vẫn chỉ có một mình anh.
Chống khuỷu tay lên lan can cầu, nhìn mặt nước lốm đốm vệt nắng, Lật thả
ý nghĩ trở lại với Kim Qui, vị thần rùa vàng hộ quốc thiu thiu ngủ mà
truyền thuyết lịch sử cho rằng đã và đang dùng hồ này làm chiếc hang
huyền thoại của nó.
Lật lim dim mắt tưởng tượng hình dáng Lê Lợi trong bộ quần áo màu lam
khói núi khi ông tung lướí xuống nước rồi kéo lên và sửng sốt thấy mình
chài được một thanh kiếm lấp lánh, trong đó vị thần của nó đã chuyển hóa
thành chính nó. Và Lật thấy khắp trên mặt hồ lúc này chỗ nào cũng lập lòe
ánh lửa. Có tới hàng ngàn người “nhà quê” từ chốn đồng ruộng đứng lên, lũ
lượt đi theo kiếm báu, đi theo người đeo nó, đi suốt mười năm nằm gai nếm
mật chiến đấu cho độc lập dân tộc chống lại Trung Hoa.
Những vần thơ của một thi sĩ được Lật nhớ mãi, từ ngày còn bé, lúc này
hiện lên trong tâm trí anh như minh họa cho hùng vĩ thêm hình ảnh đoàn
dân quân và vị thủ lãnh của nó. Anh nhẹ nhàng ngâm lên thành tiếng lời
thơ ấy:
“Lũ ngoại xâm sẽ kinh hồn tháo chạy
Khi người dân nô lệ tuốt gươm thiêng
Của hồ này, trong cừu hận đứng lên
Cả dân tộc vì tự do: chiến đấu!”
Lật ngẫm nghĩ, nơi về sau đắp thành chân đài rêu phong của ngọn Tháp Bút
hiện nay, biểu tượng cho niềm khao khát hoàn thành sứ mệnh muôn thuở
viết lên trời xanh của sĩ phu Bắc Hà, hẳn ngày xưa là chỗ người đánh cá ấy,
kẻ mười năm sau, khi lên ngôi hoàng đế đặt bàn thờ để cáo yết và lễ tạ vị
thần hồ. Chính vào giờ khắc đó kiếm báu được rút khỏi vỏ, loáng lên thành
một ánh chớp, tự tái tạo chính nó để quay về với vị thần rùa vàng vĩ đại
đang há miệng quẩy mình tung sóng nước hồ thiêng, trước mặt đám đông
