TRĂNG HUYẾT - Trang 77

Hôm nay là ngày chính giỗ vị thượng quan cụ thân sinh của người An Nam
mặt nhăn nheo, mặc áo bào vua ban chỉ may bằng một tấm vải được thượng
nghị sĩ Sherman khéo lấy lòng một giờ trước đó.
Chiều hôm trước đã có lễ cúng tiên. Thường là để họ hàng thân thuộc đến
nhóm họ, ở lại chầu chực gia tiên và chuẩn bị cho sáng sớm ngày mai bắt
tay chuẩn bị cỗ bàn. Như thế, lễ giỗ ngoài mục đích tưởng niệm người đã
khuất còn là dịp tụ họp để siết chặt tình gia tộc trong phúc ấm của ông bà tổ
tiên, quấn quít thêm vòng sống của người Việt trong bốn vòng gia đình,
thân tộc, làng xóm và dân tộc. Việc thực hiện nghi lễ này là một trong vô số
cách để củng cố thêm văn hóa cùng tín ngưỡng của đại gia đình người Việt
trong đó kẻ sống và người chết quần tụ bên nhau, hằng ngày hằng đêm
tương tác cảm thông, vượt không gian và thời gian. Từ đó làm thành một
cuộc sinh hoạt vừa chan chứa tình nghĩa vừa dồi dào tâm linh trong quân
bình và hài hòa giữa con người với tổ tiên, có trời cao lồng lộng là cha
nghiêm minh và đất thấp bao la là mẹ từ ái.
Đúng ra phần nghi lễ cúng giỗ theo truyền thống phải cử hành buổi trưa
vào giờ chính ngọ. Nhưng đặc biệt lễ giỗ này hằng năm thường cử hành lúc
hoàng hôn vì hôm trước giỗ là ngày 23 tháng Chạp, nhà nào cũng bận đưa
ông táo về trời nên có một số người sáng nay mới từ lục tỉnh lên kịp. Thêm
nữa, cũng vì phải tham dự buổi tiếp tân dành cho gia đình thượng nghị sĩ
Nathaniel Sherman tại dinh thống đốc nên vị thượng quan bộ Lễ quyết định
cử hành vào buổi tối cho thong thả, để có thì giờ hành lễ trang trọng và ung
dung thụ lộc với con cháu.
Khi trời bên ngoài bắt đầu sẩm tối, lão trượng Trần Văn Trung cất bước vào
phòng. Ông mặc y bào thụng tế với hai tay áo dài, rộng thùng thình, may
bằng lụa màu nhang khói. Trên đầu ông đội chiếc mũ mềm thêu chỉ màu,
sụp xuống che một phần khuôn mặt. Lan và hai anh không thể thấy trọn
vẹn bộ mặt của ông nội khi cả ba đi giữa cha và mẹ, theo chân ông bước
qua ngưỡng cửa bằng đôi chân không mang giày hoặc dép. Các thân nhân
khác lần lượt đi theo thành hàng dọc vào một chỗ khuất trong bóng tối. Ở
đó, họ đứng có quy củ theo thứ bậc và theo nhóm nội ngoại, họ hàng gần
rồi họ hàng xa, không phân biệt tuổi tác hay nam nữ.