Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Chú thích:
101[1]Đại khối, 大塊, tác giả dịch là vũ trụ ; ở đây sách in sai thành Đại khốn. [Goldfish].
102[2]Bây giờ gọi là đi “nghĩa vụ quân sự”, bị gọi đi lính (BT).
Nguyễn Hiến Lê
Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Giới thiệu và chú dịch: Nguyễn Hiến Lê
KẾT
- Trang tử chịu ảnh hƣởng của Dƣơng tử, Lão tử, Liệt tử nhƣng có điểm khác với ba nhà đó. Nhân
sinh quan của Trang giống của Dƣơng, nhƣng Dƣơng vị ngã, Trang vô ngã, coi mình và vạn vật là
một. Về vũ trụ luận, tri thức luận và chính trị luận, Trang mƣợn tƣ tƣởng của Lão, nhƣng khi tiếp xúc
với ngƣời khác, Lão trọng đức khiêm nhu, Trang chủ trƣơng thuận thiên tính. Trang theo Liệt ở hai
điểm tề vật và hoà đồng với vạn vật, nhƣng Liệt quí “hƣ” mà Trang quí tự do.
Cả bốn nhà đều là ẩn sĩ, nhƣng Dƣơng là một nhà hƣởng thụ, Lão là một nhà tƣ tƣởng lớn, Liệt có vẻ
một nhà tu hành 103 [1] , Trang là một nghệ sĩ. Ba chƣơng Tiêu dao du, Tề vật luận, Dưỡng sinh chủ
là phần cống hiến quan trọng của Trang cả trong triết học sử lẫn văn học sử Trung Quốc.
- Học thuyết của Trang có tiêu cực không? Có mà không. Khi ông chủ trƣơng bỏ nhân nghĩa, lễ nghi,
trí tuệ, nhất là ông tin số mạng tới mức phủ nhận ý chí tự do của con ngƣời thì ông quả là tiêu cực.
Nhƣng khi ông khuyên ta tu luyện để khỏi bị luỵ vì ngoại vật, khuyên ta tự chủ trong cách dƣỡng
