Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
toàn. Đức không hiện ra, nên không ai rời mình đƣợc.
Sau đó, một hôm Ai Công hỏi [một môn đệ của Trọng Ni là] Mẫn Tử Khiêm:
- Khi mới lên ngôi, trẫm giữ kỉ cƣơng mà dắt dân, lo cho đời sống của dân, tự cho nhƣ vậy là thông
đạt lắm rồi. Nay nghe lời của bậc chí nhân [tức Trọng Ni], trẫm ngại rằng mình không thực có đức,
đã khinh suất mà làm hại nƣớc. Trẫm với Khổng Khâu không phải là vua tôi, chỉ là bạn bè lấy đức
giao du với nhau thôi.
5
Một ngƣời gù, chân quẹo, không có môi, lại thuyết vua Linh Công nƣớc Vệ. Nhà vua thích quá tới
nỗi thấy ngƣời nào bình thƣờng cũng chê là cổ ngẳng. Một ngƣời có một cái bƣớu lớn nhƣ cái hủ ở
cổ lại thuyết vua Hoàn Công nƣớc Tề, nhà vua thích quá tới nỗi thấy ngƣời nào bình thƣờng cũng
chê là cổ ngẳng.
Vậy có đức lớn thì có thể làm cho ngƣời khác quên hình thể xấu xa kì quái của mình đi. Ngƣời nào
không quên cái đáng quên [tức hình thể], mà quên cái không đáng quên [tức cái đức], ngƣời đó mới
thực là quên 416 [20] [nghĩa là không nhớ cái gì đáng khinh, cái gì đáng quí].
Cho nên thánh nhân tiêu giao ở chỗ hƣ không, coi trí tuệ là mầm thừa 417 [21] [gây tƣ lự], lễ tín là
thứ keo [câu thúc ngƣời ta], đức huệ là thứ tiếp dẫn, công nghệ cũng (đáng khinh) nhƣ thƣơng mại
418 [22] . Thánh nhân không mƣu tính cái gì, đâu cần tới trí tuệ; không đẽo gọt cái gì, đâu cần tới
keo 419 [23] ? Không mất cái gì đâu cần phải tiếp dẫn 420 [24] ? Không chế tạo cái gì, đâu cần đến
thƣơng mại? Bốn đức đó [không dùng trí tuệ, không dùng lễ tín, không dùng đức huệ, không chế tạo]
của thánh nhân gọi là thức ăn của trời, nghĩa là thánh nhân đƣợc trời nuôi. Đã đƣợc trời nuôi, thì còn
cần gì đến ngƣời nữa? Tuy có hình thể con ngƣời mà không có tình cảm con ngƣời. Vì có hình thể
con ngƣời nên sống chung với con ngƣời, vì không có tình cảm con ngƣời nên không bị quan niệm
thị phi làm bận lòng. Thánh nhân nhỏ xíu vì thuộc về loài ngƣời, nhƣng lại vĩ đại vì đồng thể [hoặc
hoà hợp] với trời.
