Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Tiếp Dƣ hỏi:
- Nhật Trung Thuỷ 537 [4] nói gì với ông?
Kiên Ngô đáp:
- Ông ấy bảo tôi rằng vua mà chấp hành pháp độ, thì làm dân ai dám không nghe mà rồi sẽ bị cảm
hoá hết.
Tiếp Dƣ bảo:
- Đó là cái đức giả dối. Nhƣ vậy mà trị thiên hạ thì không khác gì đào kinh trong biển, bắt muỗi đội
núi. Thánh nhân trị thiên hạ có trị ở ngoài [tức dùng pháp độ] đâu? Sửa mình cho ngay rồi sau cảm
hoá đƣợc ngƣời. Thuận theo tình cảm của dân, để họ tự lo lấy sự sinh tồn của họ, không ép họ. Con
chim biết bay lên cao để tránh cái lƣới và mũi tên; con chuột đồng biết đào hang sâu ở dƣới gò thờ
thần để tránh cái hoạ bị hun khói, bị đào hang. Lẽ nào ngƣời không khôn bằng hai con vật nhỏ ấy?
538 [5] [mà không biết tránh hoạn nạn? Vậy cứ vô vi để làm theo bản tính của họ là biết cách trị
nƣớc].
3
Thiên Căn (gốc rễ của trời) đi chơi ở Ân Dƣơng, tới sông Lục, gặp Ngƣời-không-tên, bèn hỏi:
- Làm sao trị đƣợc thiên hạ?
Ngƣời-không-tên đáp:
- Cút đi! Quân thô lỗ! Hỏi gì mà thấy ghét! Ta giao du với tạo vật, chán rồi thì cƣỡi con chim phiếu
điểu 539 [6] để bay ra ngoài vũ trụ và tiêu dao ở chỗ hƣ vô tịch mịch, trong cõi khoáng đãng, sao anh
lại đem cái việc trị thiên hạ ra làm bận lòng ta?
