Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
SỰ VẬN CHUYỂN CỦA TRỜI
(Thiên vận)
1
Trời có vận chuyển không? Đất có đứng im không? Mặt trời mặt trăng có tranh chỗ với nhau không?
Ai làm chủ tể cái đó? Ai duy trì cái đó? Ai vô sự mà đẩy cái đó, khiến nó chạy? Hoặc giả có một cái
máy bí mật bất đắc dĩ chạy hoài chăng? Hay là vũ trụ tự nhiên vận chuyển mà không tự ngƣng đƣợc
chăng? Mƣa là do mây chăng? Hay mây là do mƣa? Ai làm mƣa đổ? Ai vô sự mà cao hứng gây ra
cái đó? Gió nổi ở phƣơng Bắc, khi thì thổi qua Tây, khi thì thổi qua Đông, có lúc lại xoáy ốc, mà
cuốn lên cao. Ai hô hấp mà thành nhƣ vậy? Ai vô sự mà hƣớng gió về phía này phía khác và làm nó
ngừng? Xin hỏi ông nguyên do ở đâu.
Thầy bói Hàm Triêu 780 [1] đáp:
- Lại đây tôi giảng cho nghe. Trời có lục cực (trên dƣới và bốn phƣơng) và ngũ thƣờng (tức ngũ
hành: kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ). Bậc đế vƣơng mà thuận theo những cái đó thì thiên hạ bình trị, nếu
không thì nguy, loạn. Những việc trong cửu châu [tức Trung Hoa] có trật tự, thành công, mà đạo đức
thì đủ, chiếu khắp mọi nơi, mọi ngƣời đều theo, đó các bậc thƣợng hoàng [đức cao hơn đế vƣơng] trị
dân nhƣ vậy.
2
Viên thái tể triều Thƣơng [tức triều Tống, vì Tống là hậu duệ của Thƣơng], tên là Đãng hỏi Trang tử
về đức nhân.
Trang tử đáp:
- Hùm sói là nhân đấy.
- Sao vậy?
