Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
tiếng nhạc ồn ào đó, làm sao nó chịu nổi?
Nếu tấu khúc Hàm Trì hoặc Cửu Thiều ở cánh đồng Động Đình 939 [13] thì loại chim nghe thấy tất
bay đi, loài thú nghe tất chạy, loài cá nghe tất lặn xuống sâu, mà ngƣời thì bu lại nghe. Cá dƣới nƣớc
thì sống, ngƣời ở dƣới nƣớc thì chết; vì mỗi loài một khác nên nhu cầu 940 [14] cũng khác. Vì vậy
thánh nhân thời xƣa nhận rằng mỗi ngƣời có một khả năng riêng mà không dùng mọi ngƣời vào
chung một việc. Danh phận phải hợp với thực tế, bổn phận phải thích nghi với khả năng. Nhƣ vậy
gọi là đạt đƣợc lẽ tự nhiên mà duy trì đƣợc hạnh phúc.
6
Liệt tử trong khi qua Vệ, ngồi ăn bên đƣờng, bỗng thấy một cái sọ ngƣời đã đƣợc một trăm năm, bèn
vạch cỏ, trỏ nó, bảo: “Chỉ có ông và tôi hiểu rằng không có gì thực là sinh, thực là tử. Ông có thực là
khổ không, mà tôi có thực là sƣớng không? 941 [15]
7
Phôi chủng có bộ phận cực nhỏ gọi là “cơ”. Cái cơ đó gặp nƣớc thì thành một thứ cỏ tựa nhƣ tơ, gọi
là “tuyệt” 942 [16] gặp chỗ đất giáp nƣớc thì thành rêu xanh, gặp chỗ khô trên gò thì thành một thứ
cỏ gọi là “xa tiền thảo”. Xa tiền thảo ở chỗ có phân thì thành “ô túc thảo” [cỏ chân quạ], rễ ô túc thảo
biến thành bọ ray, còn lá thì biến thành bƣớm. Chỉ trong một thời gian ngắn, bƣớm biến thành con
sâu nhỏ, sống ở dƣới bếp lò, hình nó giống con ve mới thoát xác, tên nó là con “cù xuyết”. Sau một
ngàn ngày, con cù xuyết biến thành một con chim gọi là con “Can dƣ cốt”. Nƣớc bọt con này biến
thành con “tƣ di”, con tƣ di biến thành con “miệt mông” [con ăn giấm], con miệt mông lại sinh ra
con “di lộ” 943 [17] , con “cửu du” lại sinh ra con “hoàng huống”, con hoàng huống sinh ra con đom
đóm, con đom đóm sinh ra con “mậu nhuế” [một loại sâu ở trong trái dƣa]; rễ cỏ “dƣơng hè” kết với
thứ trúc lâu năm không đâm măng sinh ra con “thanh ninh” [một loại sâu ở rễ trúc], con thanh ninh
