Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
thích đƣợc ngƣời ta biết?
Khổng Tử đáp:
- Lời đó hay.
Rồi ông không giao du nữa, từ biệt đệt tử, trốn vào một cái chằm lớn, bận áo cầu thô, ăn trái “trữ”,
trái “lật”, nhập đoàn với bầy thú, bầy thú không kinh loạn, nhập đoàn với bầy chim, bầy chim cũng
thản nhiên. Cầm thú còn không ghét ông, huống hồ là ngƣời.
5
Khổng Tử hỏi thầy Tang Hô 1025 [5] :
- Tôi hai lần bị đuổi ra khỏi nƣớc Lỗ, ở nƣớc Tống ngƣời ta đốn cây dƣới đó tôi đã ngồi, tôi bị cấm
đặt chân vào nƣớc Vệ, bị khốn cùng ở nƣớc Thƣơng và nƣớc Chu, bây vây ở giữa hai nƣớc Trần và
Thái. Vì gặp những tai hoạ đó mà thân thích càng ngày càng xa tôi, học trò và bạn bè ngày càng li
tán. Nguyên do tại đâu?
Thầy Tang Hô đáp:
- Ông có nghe thời nƣớc Cá suy vong không? Khi trốn đi, Lâm Hồi liệng một ngọc bích đáng giá
ngàn vàng, cõng đứa con nhỏ mà chạy. Có ngƣời bảo Lâm Hồi: “Xét về giá trị tiền bạc thì đứa bé đó
không bằng ngọc bích; xét về sự cồng kềnh thì nó cồng kềnh hơn ngọc bích nhiều. Vậy tại sao lại
liệng ngọc bích mà cõng đứa con chạy”. Lâm Hồi đáp: “Ngƣời ta quí ngọc là vì lợi, mà yêu con là do
tính trời”. Vì lợi mà kết hợp với nhau thì khi gặp khốn cùng hoạn nạn sẽ bỏ nhau, còn kết hợp với
nhau vì tính trời thì khi gặp khốn cùng hoạn nạn sẽ nâng đỡ nhau. Nâng đỡ nhau và bỏ nhau, hai cái
đó khác nhau rất xa. Ngƣời quân tử giao du với nhau, tình nhƣ nƣớc lã; kẻ tiểu nhân giao du với nhau
nồng nhƣ rƣợu. Tình ngƣời quân tử nhạt mà càng thân, tình kẻ tiểu nhân nồng mà sẽ tới sự tuyệt
giao. Không vì lợi mà hợp nhau thì cũng không vì lợi mà chia rẽ nhau.
Khổng Tử bảo:
