Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Tôi xin kính cẩn nghe lời Thầy.
Rồi ông vui vẻ đi chầm chậm về nhà, thôi không dạy học, đọc sách nữa. Môn đệ không xa ông nữa
nhƣng yêu ông hơn trƣớc nhiều.
Hôm khác Tang Hô lại bảo Khổng Tử:
- Vua Thuấn lúc lâm chung khuyên ông Vũ: “Phải cẩn thận đấy. Dáng điệu động tác phải tự nhiên
mà tình cảm phải thành thực. Dáng điệu tự nhiên thì không rời bản tính của mình 1026 [6] , tình cảm
thành thực thì không lao tâm. Không rời bản tính, không lao tâm thì không phải dùng lễ văn để trau
chuốt bề ngoài mà không phải tuỳ thuộc ngoại vật.
6
Bận áo vải thô mà vá, đi giày thủng cột lại bằng dây gai, Trang tử lại yết kiến vua nƣớc Nguỵ. Vua
Nguỵ bảo:
- Sao tiên sinh khốn khổ nhƣ vậy?
- Trang tử đáp:
- Nghèo chứ không khốn khổ. Kẻ sĩ không thi hành đạo đức thì mới khốn khổ. Áo vá, giày thủng thì
là nghèo chứ không phải khốn khổ. Nhƣ vậy là vì không gặp thời. Nhà vua có thấy con vƣợn nó leo
nhảy không? Khi nó lên tới ngọn cây “nam”, cây “tử”, cây “dự”, cây “chƣơng” 1027 [7] , nắm chắt
cành cây, tự đắc một cõi, dù Nghệ hay Bồng Mông 1028 [8] cũng không làm gì nó đƣợc. Nhƣng khi
nó đi trong đám những cây “chá”, cây có gai, cây bƣởi đắng, cây “cẩu kỉ” 1029 [9] thì nó lo sợ,
không dám ngó thẳng, trong lòng chấn động, run sợ, không phải vì gân cốt nó co lại, không mềm mại
nữa mà vì hoàn cảnh bất tiện nên không thi thố đƣợc khả năng. Ngày nay kẻ sĩ ở vào cái thời hôn
