Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
phải của ta] đó? Ngƣời ta nói ý nhi 1034 [14] là loài chim khôn nhất. Chỗ nào nguy hiểm nhất không
nên đâu nó không nhìn tới, dù có đánh rớt ở đó một vật gì, nó cũng bỏ mà bay đi. Nó sợ ngƣời nhƣ
vậy, mà lại ở chung với ngƣời, coi nhà cửa với ngƣời là xã tắc của nó 1035 [15] .
Nhan Hồi lại hỏi:
- Thế nào là không có bƣớc đầu nào mà không phải là chung cục?
Khổng Tử đáp:
- Vạn vật đều biến hoá, nhƣng không biết cái gì làm chủ tế những diễn biến đó. Làm sao biết đƣợc
đâu là kết thúc, đâu là khởi thuỷ? [Nhƣ vậy tức là có bƣớc đầu thì có chung cục]. Chỉ thuận theo tự
nhiên mà đợi thôi.
- Thế nào là việc ngƣời và việc trời đều nhƣ nhau?
- Việc ngƣời do trời an bài cho nên bảo là tự nhiên, mà việc trời là tự nhiên rồi. Không thể cải tiến
đƣợc tự nhiên, vì cái tính của ngƣờibị hạn chế nhƣ vậy. Cho nên thánh nhânsuốt đời thuận ứng với tự
nhiên rồi yên ổn chết.
8
Một hôm Trang Chu dạo chơi trong vƣờn ở Điêu Lăng, thấy một con chim khách kì lạ ở phƣơng
Nam bay lại, cánh rộng bảy thƣớc, mắt tròn một tấc, bay sát trán Trang Chu rồi đậu ở một cây giẻ.
Trang Chu tự hỏi: “Loài chim nào đây? Cánh lớn nhƣ vậy mà không bay đi chỗ khác, mắt lớn nhƣ
vậy mà không thấy gì cả. Ông bèn vén áo tiến nhanh lại, giƣơng cung nhắm thì thấy một con ve
đƣơng hƣởng bóng mát mà quên thân nó đi [không để ý chung quanh] và một con bọ ngựa núp sau
một cái lá, rình bắt con ve mà quên chính thân nó đi; còn con chim khách kì dị kia thì muốn thừa cơ
vồ mồi, tham lợi mà quên tính mạng.
Trang tử kinh hoảng, bảo: “Ôi! Vật vẫn làm hại lẫn nhau, mƣu hại vật khác mà khiến vật khác nữa
