Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
ôi! Ta thƣơng cho kẻ nào tự táng tâm, ta lại thƣơng cho ngƣời nào thƣơng kẻ đó, ta lại thƣơng cho
ngƣời nào thƣơng cho ngƣời thƣơng kẻ đó; và từ đó ta cứ mỗi ngày mỗi xa lần ngƣời đời.
10
Khổng Tử lại nƣớc Sở, vua Sở đãi rƣợu mừng. Tôn Thúc Ngao cầm bình rƣợu đứng lên, Thị Nam
Nghi Liêu 1227 [19] vẩy rƣợu 1228 [20] rồi nói:
- Cổ nhân gặp những lúc nhƣ lúc này tất tuyên bố một lời gì đây.
Khổng Tử bảo:
- Ta nghe nói có thứ ngôn luận mà không nói. Tôi chƣa hề giảng về điều đó, bây giờ xin giảng. Ông
Thị Nam Nghi Liêu tung các viên đạn mà tránh đƣợc cái hoạ cho hai nhà 1229 [21] ; ông Tôn Thúc
Ngao nằm yên cầm quạt lông mà dân thành Dĩnh (kinh đô nƣớc Sở) khỏi phải ra trận 1230 [22] . Tôi
giá có một cái miệng rộng ba thƣớc cũng không dùng đƣợc vào việc gì đâu?
Nghi Liêu và Thúc Ngao diễn cái Đạo không bằng lời nói 1231 [23] [mà bằng hành động]; còn
Khổng Tử thì ngôn luận mà không nói. Cho nên cái Đức bao gồm trong cái Đạo, mà lời nói ngừng
lại ở chỗ trí tuệ không thể biết đƣợc, lẽ đó thực cao minh. Cái mà Đạo bao gồm thì Đức không thể
bao gồm đƣợc, cái mà trí tuệ không biết đƣợc thì lời nói không thể diễn đƣợc. Sự phân biệt cái danh
1232 [24] (hay chính danh?) dù của Nho gia hay Mặc gia đều tai hại.
Biển không từ một dòng nƣớc nào chảy qua phía Đông 1233 [25] mà không nhân, nhờ vậy mà nó
cực rộng lớn. Bậc thánh nhân bao gồm cả trời đất, gia ân cho khắp thiên hạ mà không ai biết, cho
nên sống thì không có tƣớc vị, chết không có tên thuỵ [tên đặt cho ngƣời chết theo hành vi lúc còn
sống], không làm giàu, không cầu danh; nhƣ vậy là bậc đại đức.
