Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Thầy Nhân, làm sao thầy biết chắc rằng thằng Khốn sẽ sung sƣớng? Nó sẽ ăn thịt, uống rƣợu nhƣng
nó đâu biết rƣợu thịt đó ở đâu mà ra không? Tôi không mục súc mà ở góc nhà tây nam bỗng có một
con cừu, tôi không săn bắn mà ở góc nhà đông bắc bỗng có một con chim “thuần”, nhƣ vậy mà
không ngạc nhiên sao đƣợc? Tôi và con tôi ngao du trong khoảng trời đất, cha con tôi cùng chia cái
vui của trời, chia thức ăn của đất , không gây chuyện gì, không mƣu tính gì, không làm gì khác
thƣờng, thuận theo trời đất, không bị ngoại vật quấy rối, cứ phóng nhiệm, không định làm việc gì cả.
Nay thầy đoán rằng con tôi sẽ đƣợc thƣởng (đƣợc chức tƣớc), nhƣ vậy là nó sẽ có công lao gì đó. Lời
đoán đó kì dị thì chắc hành động của nó cũng sẽ kì dị. Nếu bị cái hoạ đó thì không phải tội của cha
con tôi, mà là mệnh trời. Vì vậy mà tôi khóc.
Ít lâu sau thằng Khốn bị phái qua nƣớc Yên, giữ đƣờng bị cƣớp bắt. Nếu để còn cả hai chân thì khó
bán làm nô lệ [vì có thể chạy trốn đƣợc], nên tên cƣớp chặt một chân thàng Khốn, rồi đem bán cho
ngƣời nƣớc Tề tên là Cừ, để làm gác cổng, 1234 [26] nhờ vậy mà Khốn đƣợc ăn thịt suốt đời.
12
Niết Khuyết gặp Hứa Do, hỏi:
- Ông đi đâu đó?
- Tôi trốn vua Nghiêu đây.
- Tại sao?
- Vua Nghiêu hăm hỡ làm việc nhân, tôi e sẽ bị thiên hạ cƣời mất và đời sau sẽ có cái nạn ngƣời ăn
thịt ngƣời. Qui tụ dân là việc dễ, yêu họ thì họ thân với mình, cho họ lợi lộc thì họ chạy tới, khen họ
thì họ gắng sức, mà bắt họ chịu cái gì không thích thì họ li tán. Lòng yêu và cái lợi liên quan tới nhân
nghĩa. Những hành vi nhân nghĩa thƣờng là giả dối, và làm công cụ cho kẻ tham lam. Sự quyết đoán
của một ngƣời không cai trị đƣợc thiên hạ cũng nhƣ liếc mắt một cái không thấy đƣợc mọi khía cạnh
của mọi vật 1235 [27] . Vua Nghiêu biết rằng ngƣời hiền có lợi cho thiên hạ, mà không biết rằng
ngƣời hiền cũng có hại cho thiên hạ. Phải là bậc cao hơn bậc hiền trí mới hiểu đƣợc lẽ đó.
