Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
chỉ suy nghĩ theo khả năng suy nghĩ của cái tâm, ngƣời đó quân bình, ngay thẳng, biến hoá đều thuận
tự nhiên. Bậc chân nhân thời cổ cƣ xử với ngƣời theo đạo tự nhiên, không ép tự nhiên phải theo ý chí
của mình. Đó là bậc chân nhân thời cổ.
Đƣợc là sống, mất là chết; nhƣng cũng có thể đƣợc là chết mà mất là sống.
Trong các loại thuốc có vị cẩn, có vị cát cánh, có vị kê ƣng, có vị trƣ linh 1239 [31] . Những vị ấy
vốn tầm thƣờng mà có lúc lại là quí 1240 [32] . Trong đời nhiều việc nhƣ vậy lắm, kể sau cho hết?
Khi Việt vƣơng Câu Tiển thống nhất ba ngàn quân [mà thua Ngô vƣơng Phù Sai] phải rút về Cối Kê,
chỉ có vị đại phu Văn Chủng là biết nƣớc Việt sẽ phục hồi đƣợc. Nhƣng lại chỉ có Văn Chủng là
không biết trƣớc đƣợc mình sẽ bị giết [khi Câu Tiển thắng đƣợc kẻ thù]. 1241 [33]
Cho nên bảo mắt con cú có cái ứng dụng của nó [là nhìn ban đêm], chân con hạc có cái độ dài của
nó, chặt cho ngắn đi sẽ đau khổ cho nó.
Cho nên bảo gió thổi trên sông làm cho nƣớc sông bốc hơi, mặt trời chiếu xuống sông làm cho nƣớc
sông bốc hơi. Cả gió lẫn mặt trời cùng làm cho nƣớc sông bốc hơi, vậy mà sông vẫn không cạn, vì
luôn luôn có nƣớc nguồn chảy xuống sông. Vậy đất tiết ra nƣớc, nƣớc không bao giờ rời đất; hình
chiếu thành bóng, bóng không bao giờ rời hình; sinh vật không bao giờ rời khỏi những giới hạn tự
nhiên của nó.
Nhìn cho rõ quá thì hại mắt, nghe cho rõ quá thì hại tai, tham quá thì hại tâm. Tóm lại, tài năng nào
cũng làm suy tổn những khả năng tự nhiên của ta và sự suy tổn đó khó mà bồi bổ đƣợc. Cho nên cái
khổ mới tăng lên. Vì ham thành công mới bị thất bại, cái hoạ mãi lâu về sau mới xuất hiện. Ai cũng
cho tài năng của mình là vật quí, buồn thay! Vì không biết xét nhƣ vậy nên mới khiến cho nƣớc mất
và dân bị giết.
15
Chân chỉ dẫm lên một khoảnh đất nhỏ, nhƣng nhờ có tất cả chỗ đất không dẫm lên mà nó mới đi
