Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
đƣợc xa. Trí tuệ chỉ biết đƣợc một ít sự vật, nhƣng nhờ có tất cả những cái nó không biết mà nó mới
hiểu đƣợc thế nào là Đạo tự nhiên.
Biết đƣợc cái hợp nhất lớn, cái âm (trái với dƣơng) lớn, nhãn quan lớn, cái quân bình lớn, cái luật
lớn, cái đức tin lớn, cái yên định lớn, tức đạt đƣợc tri thức tuyệt cao. Vì cái hợp nhất lớn quán thông
đƣợc hết thảy, cái âm lớn giải trừ đƣợc hết thảy, cái nhãn quan lớn thấy đƣợc hết thảy, cái quân bình
lớn bao quát hết thảy, cái luật lớn điều hành hết thảy, cái đức tin lớn thu phục đƣợc hết thảy, cái yên
định lớn nâng đỡ đƣợc hết thảy.
Có đạo lí tự nhiên, có sự giác ngộ thấu triệt, có cái then chốt của Đạo lớn, có phép tắt tuỳ thuận ngoại
vật.
Giải thích mà có vẻ nhƣ không giải thích, biết mà có vẻ nhƣ không biết, không biết rồi sau mới biết.
Tìm hiểu là việc không thể có giới hạn mà cũng không thể không có giới hạn. Vạn vật tuy lộn xộn
nhƣng đều có cái gì không thay đổi. Cổ kim không thể thay đổi nhau đƣợc mà cũng không suy tổn.
Nhƣ vậy mà luận đạo thì chẳng là sơ lƣợc ƣ?
Sao không hỏi đạo lí [thâm diệu] ấy mà cứ mê hoặc hoài vậy? Đem cái không mê hoặc giải cái mê
hoặc để trở về bản tính không mê hoặc, rồi sau mới đạt đƣợc cảnh giới “đại bất hoặc” [tức đạt đƣợc
Đại Đạo] 1242 [34] .
*
(Xem nhận định ở cuối chương XXXII Liệt Ngự Khấu).
Chú thích:
