Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
13
Có những kẻ hợm hĩnh, tự cho mình là phải, có những kẻ cẩu thả sống gởi, có những kẻ cong lƣng
gánh vác việc đời.
Kẻ hợm hĩnh cho mình là phải là kẻ chỉ học một ông thầy rồi dƣơng dƣơng tự đắc, mãn nguyện rồi,
không biết rằng thời nguyên thuỷ, vũ trụ không có một vật nào cả. Nhƣ vậy là hợm hĩnh.
Kẻ cẩu thả sống gởi nhƣ những bọ chét sống trên mình con heo, lựa những chỗ lông thƣa mà coi là
những cung điện và vƣờn tƣợc rộng rãi, dùng những nếp da ở đùi, ở vú, khuỷu chân, kẻ chân làm
phòng yên ổn, dễ chịu 1236 [28] , có ngờ đâu một ngày kia ngƣời đồ tể vung tay chất củi và cỏ lên
mà thui con heo và chúng cũng bị thiêu sống luôn. Họ cũng nhƣ những con bọ chét đó, cũng tiến
cũng thoái với ngƣời che chở chúng. Nhƣ vậy là cẩu thả an phận.
Kẻ còng lƣng gánh vác việc đời thì nhƣ ông Thuấn. Thịt cừu đâu có yêu gì kiến, chính là kiến đánh
hơi mà bu lại vì thịt cừu có mùi hôi. Hành vi của ông Thuấn cũng nặng mùi, khiến cho dân chúng
thích; cho nên ba lần dời chỗ ở mà dân chúng vẫn qui phụ, sau tới miền Chí Đặng mà cũng tụ tập
đƣợc trăm ngàn gia đình. Vua Nghiêu nghe tiếng ông Thuấn là ngƣời hiền, đề cử ông ở một miền cằn
cỗi, không có cây cỏ, bảo: “Xin nhờ ông gia ân trạch cho dân miền này”. Thế là ông Thuấn đƣợc đề
cử cai trị một miền cằn cỗi. Lúc đó ông Thuấn đã già, trí óc đã suy, mà không đƣợc nghĩ. Ông Thuấn
là hạng ngƣời còng lƣng gánh vác việc đời.
14
Bậc thần nhân 1237 [29] không thích quần chúng qui phụ. Quần chúng qui phụ thì sinh xung đột mà
hoá ra bất lợi. Cho nên thần nhân không thân quá, cũng không sơ quá, giữ đạo đức, bồi dƣỡng cái khí
để thuận ứng thiên hạ. Nhƣ vậy gọi là chân nhân. Chân nhân bỏ cái trí tuệ của con kiến, mong tự tại
nhƣ con cá, bỏ cái ý muốn của con cừu. 1238 [30]
Ngƣời nào chỉ nhìn theo cái sức nhìn đƣợc của con mắt, chỉ nghe theo cái sức nghe đƣợc của lỗ tai,
