Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
bằng tâm thì bại hoại. 1561 [16]
Có năm loại hung đức, mà tệ nhất là đức ở trong tâm. Thế nào là đức ở trong tâm? Đức ở trong tâm
là tự cho mình phải và chê tất cả những cái ngƣời ta không làm 1562 [17] . Cùng khốn có tám loại
cực đoan; thông đạt có ba cái tất nhiên; thân thể có sáu tạng phủ. Đẹp đẻ, có râu, cao, lớn, cƣờng
tráng, bảnh bao, dũng mãnh, quả cảm, tám cái đó mà hơn ngƣời thì sẽ bị cùng khốn. Theo sau ngƣời,
khuất phục ngƣời, sợ ngƣời ta về ba cái đó mà chịu kém ngƣời thì sẽ thông đạt (thành công). Trí tuệ
mà lộ ra ngoài thì chỉ đeo đuổi ngoại vật; dõng mãnh nóng nảy, thì gây sự oán thù; hay bàn về nhân
nghĩa thì bị ngƣời ta trách móc. Hiểu rõ phép đạt sinh thì hanh thông; dùng trí tuệ thì hoá nhỏ nhen;
hiểu rõ mệnh trời thì tuỳ thuận tự nhiên, mà hiểu vận mệnh thì tuỳ ngộ nhi an.
11
Một ngƣời lại bái kiến vua Tống, đƣợc ân tứ mƣời cổ xe, đánh mƣời cổ xe đó lại khoe Trang tử,
Trang tử bảo:
- Trên bờ Hoàng Hà có một gia đình nghèo, sống nhờ nghề đan cỏ ngải. Một hôm một ngƣời con lặn
xuống vực, vớt đƣợc một viên ngọc châu đáng giá ngàn vàng. Ngƣời cha bảo con: “Lấy một phiến đá
đập bể nó đi! Một viên ngọc đáng giá ngàn vàng tất phải ở dƣới cằm một con rồng đen trong một vực
sâu chín đợt. Con lấy đƣợc nó chắc là trong khi con rồng đó ngủ; nó tỉnh dậy thì còn gì là đời con
nữa!”. Nƣớc Tống ngày nay còn sâu hơn cái vực chín đợt, mà vua Tống còn hung dữ hơn con rồng
đen nữa. Chú đƣợc mƣời cỗ xe đó chắc là trong lúc ông ta ngủ; ông ấy mà tỉnh dậy thì tất chú bị nát
thây mất.
12
Một ông vua muốn vời Trang tử ra làm quan. Trang tử đáp sứ giả:
- Ông có thấy con bò để tế đất không? Ngƣời ta trùm cho nó tấm gấm thêu, cho nó ăn cỏ và đậu lớn,
để một ngày kia đắt nó lại thái miếu, giết nó để tế. Lúc đó nó có muốn làm một con bê cô độc, phỏng
có đƣợc không?
