Giới thiệu
CÂU HỎI VỀ TRẬT TỰ THẾ GIỚI
N
ăm 1961, khi còn là một học giả trẻ, tôi ghé thăm Tổng thống Harry S.
Truman nhân dịp tôi có bài phát biểu ở thành phố Kansas. Khi tôi hỏi điều
gì trong nhiệm kỳ tổng thống khiến ông tự hào nhất, Truman trả lời: “Đó là
chúng ta đã đánh bại hoàn toàn kẻ thù và đưa họ trở lại với cộng đồng các
quốc gia. Tôi nghĩ chỉ có Mỹ mới có thể làm được điều này.” Ý thức về sức
mạnh khổng lồ của Mỹ, Truman tự hào hơn hết về các giá trị nhân đạo và
dân chủ của nó. Ông muốn được mọi người nhớ đến vì những cuộc hòa giải
của Mỹ hơn là vì các chiến thắng của nó.
Tất cả những tổng thống kế nhiệm sau Truman đều nói tương tự như
vậy cách này hay cách khác, và lấy làm tự hào về các đặc tính tương tự của
nước Mỹ. Và trong hầu hết giai đoạn này, cộng đồng các quốc gia mà họ cố
duy trì, phản ánh sự đồng thuận Mỹ – không ngừng mở rộng không gian
trật tự mang tính hợp tác của các quốc gia trong việc tuân thủ những quy
ước và chuẩn mực chung, theo đuổi hệ thống kinh tế tự do, phản đối xâm
chiếm lãnh thổ, tôn trọng chủ quyền quốc gia và áp dụng hệ thống nhà
nước dân chủ và có sự tham gia của người dân. Các tổng thống Mỹ của cả
hai đảng, thường với sự mãnh liệt và thuật hùng biện, đã tiếp tục thúc giục
các chính phủ khác duy trì và tăng cường nhân quyền. Trong nhiều trường
hợp, việc Mỹ và các đồng minh bảo vệ những giá trị này đã khởi đầu những
thay đổi quan trọng trong điều kiện sống của con người.
Tuy nhiên, ngày nay, hệ thống “dựa trên quy tắc” này đang phải đối
mặt với những thách thức. Những lời kêu gọi thường xuyên, yêu cầu các
nước thực hiện “phần việc công bằng của họ” tham gia theo “quy tắc của
thế kỷ 21” hay là “các bên liên quan có trách nhiệm” trong một hệ thống
