thầm bứt phá ngoạn mục. Từ một nước thua trận trong Thế chiến thứ Hai,
Nhật đã vươn lên trở thành một cường quốc hôm nay, bắt đầu thể hiện vai
trò của mình trong một trật tự thế giới mới. Kissinger cho rằng Nhật sẽ
chọn lựa cách ứng xử có lợi nhất cho mình dựa trên các phân tích về tương
quan chiến lược chứ không chịu bị gò bó trong một hệ thống liên minh, hay
các hiệp ước với bên ngoài.
Kissinger bàn về Việt Nam hoàn toàn khác. Ông không nhìn Việt Nam
như một nhân tố tham gia vào trật tự thế giới, mà chỉ với tư cách là tác
nhân ảnh hưởng đến một cường quốc tham gia vào trật tự thế giới: Mỹ. Tại
chương 8. The United States: Ambivalent Superpower (Hoa Kỳ: Siêu
cường nước đôi), ông dành một mục cho Việt Nam: Vietnam and the
Breakdown of the National Consensus (Việt Nam và sự tan vỡ đồng thuận
quốc gia), ngụ ý cuộc chiến tranh tại Việt Nam đã làm tan vỡ đồng thuận
quốc gia của Mỹ. Trong Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã quyết định can thiệp và
ngày càng lún sâu vào cuộc chiến ở Việt Nam. Kissinger viết:
Chính quyền Kennedy đã đi gần tới việc tham chiến và chính quyền
Johnson đã thực sự tham chiến vì tin rằng cuộc tấn công của Bắc Việt Nam
vào Nam Việt Nam là mũi nhọn của Xô-Trung nhằm tiến tới sự thống trị
toàn cầu và điều này cần phải bị quân đội Mỹ ngăn chặn, không để tất cả
các nước Đông Nam Á rơi vào tay cộng sản.
Không đi sâu phân tích về diễn biến cuộc chiến và sự sa lầy của Mỹ
trong cuộc chiến này, mà Kissinger soi chiếu từ góc độ cuộc chiến đã làm
nội bộ nước Mỹ bị xáo động khủng khiếp và mâu thuẫn, các giá trị Mỹ bị
nghi ngờ, và kết luận:
Mỹ đã lần đầu tiên thua trận và cũng đánh mất đi mối liên hệ với khái
niệm của mình về trật tự thế giới.
Dưới con mắt của nhà chính trị lão luyện Kissinger, nơi một trật tự thế
giới được lập ra bởi các cường quốc mà không đếm xỉa gì đến các quốc gia
nhỏ bé dù đó cũng là các quốc gia độc lập có chủ quyền, thì châu Á là nạn
nhân chứ không phải là người chơi trong trật tự quốc tế do chủ nghĩa thực
dân phương Tây áp đặt.
