Khi các quốc gia không được quản lý toàn vẹn, bản thân trật tự quốc tế
hoặc khu vực bắt đầu tan rã. Những khoảng trống thể hiện tình trạng vô
luật pháp dần thống trị các phần trên bản đồ. Sự sụp đổ của một quốc gia có
chủ quyền có thể biến lãnh thổ của mình thành căn cứ cho chủ nghĩa khủng
bố, cung cấp vũ khí hoặc kích động phe phái chống lại các nước láng giềng.
Những khu vực không có sự quản lý hay thánh chiến giờ đây trải dài trên
khắp thế giới Hồi giáo, ảnh hưởng đến Libya, Ai Cập, Yemen, Gaza,
Lebanon, Syria, Iraq, Afghanistan, Pakistan, Nigeria, Mali, Sudan, và
Somalia. Nếu kể thêm đến những nỗi thống khổ ở Trung Phi – nơi một
cuộc nội chiến ở Congo kéo dài nhiều thế hệ đã lôi vào tất cả các nước láng
giềng, và các cuộc xung đột ở Cộng hòa Trung Phi và Nam Sudan đe dọa
sự di căn tương tự – một phần đáng kể lãnh thổ và dân cư của thế giới đang
trên bờ vực của việc rơi hoàn toàn ra khỏi hệ thống quốc tế các quốc gia có
chủ quyền.
Khi khoảng trống này hiện ra lờ mờ, Trung Đông đang rơi vào một
cuộc đối đầu tương tự như (nhưng rộng lớn hơn) các cuộc chiến tranh tôn
giáo trước Hòa ước Westphalia ở châu Âu. Các cuộc xung đột trong nước
và quốc tế củng cố lẫn nhau. Các tranh chấp về chính trị, sắc tộc, bộ tộc,
lãnh thổ, ý thức hệ, và lợi-ích-quốc-gia truyền thống đang hợp nhất. Tôn
giáo được sử dụng như là “vũ khí” phục vụ cho các mục tiêu địa chính trị,
người dân thường bị đánh dấu để tiêu diệt dựa trên những liên kết phe phái
của họ. Khi các quốc gia có thể duy trì chính quyền của mình, họ coi thẩm
quyền của mình không có giới hạn, được biện minh bởi hoàn cảnh bắt buộc
phải tồn tại; khi các quốc gia tan rã, nơi đây trở thành chiến trường cho
những cuộc giao chiến giữa các cường quốc xung quanh, nơi mà chính
quyền thường được lập nên từ việc hoàn toàn không đếm xỉa gì đến hạnh
phúc và phẩm giá con người.
Cuộc xung đột đang diễn ra hiện nay có cả khía cạnh tôn giáo và địa
chính trị. Một khối theo hệ phái Sunni gồm Ả-rập Saudi, các quốc gia Vùng
Vịnh, trong chừng mực nào đó gồm cả Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ, đối đầu với
một khối do Iran theo hệ phái Shia lãnh đạo, yểm trợ cho một phần lãnh thổ
Syria của Bashar al-Assad, miền Trung và Nam Iraq của Nuri al-Maliki,
