VIỄN CẢNH DÀI HẠN
N
hững căng thẳng tiềm tàng giữa một cường quốc lâu đời và một cường
quốc đang lên không hề mới. Chắc chắn, cường quốc đang lên sẽ ảnh
hưởng tới một số lĩnh vực từ trước đến nay vẫn được coi là độc quyền của
cường quốc lâu đời. Tương tự như vậy, cường quốc đang lên cũng nghi
ngại đối thủ của mình có thể tìm cách ngăn chặn sự phát triển của nó trước
khi quá muộn. Một nghiên cứu của Trường Đại học Harvard đã chỉ ra:
trong 15 trường hợp xung đột giữa một cường quốc đang lên và một cường
quốc lâu đời từng nảy sinh trong lịch sử, 10 trường hợp kết thúc bằng chiến
tranh.
Do vậy, không có gì ngạc nhiên khi các nhà chiến lược quan trọng ở
cả hai bên viện dẫn các khuôn mẫu hành vi và kinh nghiệm lịch sử để dự
đoán về tính tất yếu của một cuộc xung đột giữa hai nước này. Về phía
Trung Quốc, nhiều hành động của Mỹ được hiểu như là một thiết kế nhằm
ngăn chặn sự vươn lên của Trung Quốc, và việc Mỹ thúc đẩy nhân quyền
được xem là kế hoạch để phá hoại ngầm cấu trúc chính trị trong nước của
Trung Quốc. Một vài nhân vật quan trọng miêu tả cái gọi là chính sách
xoay trục của Mỹ như là một nguyên mẫu đầu tiên của cuộc chiến cuối
cùng được thiết kế để kìm giữ Trung Quốc mãi ở vị trí thứ hai, một thái độ
rất đáng chú ý, vì khi cuốn sách này được viết Mỹ chưa hề có bất kỳ sự tái
bố trí quân sự lớn nào.
Về phía Mỹ, mối lo ngại là một Trung Quốc đang lớn mạnh sẽ phá
hoại có hệ thống thế ưu việt của Mỹ và sau đó là an ninh của nước này.
Những nhóm quan trọng cho rằng cũng tương tự như Liên Xô trong Chiến
tranh Lạnh, Trung Quốc quyết tâm đạt được vị thế thống trị cả về quân đội
