vàng – và là thiên tài nổi bật của một khái niệm mới về thuật trị quốc tập
quyền và chính sách đối ngoại dựa trên sự cân bằng quyền lực.
Khi Richelieu thực hiện các chính sách trên đất nước mình, luận
thuyết của Machiavelli
về thuật trị quốc đang được truyền bá. Không
biết liệu Richelieu có thông thuộc luận thuyết về quyền lực trên quan điểm
chính trị này hay không, nhưng chắc chắn ông đã thực hành các nguyên tắc
căn bản của chúng. Richelieu xây dựng một phương pháp tiếp cận cấp tiến
về trật tự quốc tế. Ông phát minh ra ý tưởng rằng nhà nước là một chủ thể
trừu tượng và vĩnh viễn tồn tại theo đúng nghĩa của nó. Những yêu cầu của
nhà nước được xác định không phải bởi nhân cách của người cai trị, lợi ích
của gia tộc hay nhu cầu chung của tôn giáo. Kim chỉ nam của nó là lợi ích
quốc gia theo những nguyên tắc đo đếm được, sau này được biết đến như là
raison d’état
. Do đó nó phải là đơn vị cơ bản của các quan hệ quốc tế.
Richelieu trưng dụng nhà nước non trẻ này làm một công cụ của chính
sách đối ngoại. Ông tập trung quyền lực ở Paris, đặt ra những vị trí gọi là
tham biện hay ủy viên quản trị chuyên nghiệp để phóng chiếu thẩm quyền
của chính phủ tới từng địa hạt của vương quốc, khiến việc thu các loại thuế
trở nên hiệu quả, và quyết liệt thách thức chính quyền địa phương truyền
thống của giới quý tộc cũ. Các vị vua vẫn tiếp tục thực thi vương quyền
như biểu tượng của quốc gia có chủ quyền và là một biểu hiện của lợi ích
quốc gia.
Richelieu nhận thấy tình trạng hỗn loạn ở Trung Âu không phải là lời
hiệu triệu vũ trang để bảo vệ Giáo hội mà là một phương tiện để kiềm chế
sự ưu trội của đế chế Habsburg. Mặc dù Vua Pháp đã được gọi là Rex
Catholicissimus hay “Vua Thiên Chúa giáo Tối cao,” từ thế kỷ 14, Pháp
ban đầu âm thầm sau đó công khai chuyển sang ủng hộ liên minh Tin Lành
(của các hoàng thân Thụy Điển, Phổ và miền Bắc Đức) trên cơ sở lạnh lùng
tính toán các lợi ích quốc gia.
Đối với những lời chỉ trích giận dữ rằng, là một hồng y, ông có bổn
phận đối với Giáo hội Thiên Chúa giáo phổ quát và vĩnh cửu, ngụ ý một sự
liên kết chống lại các hoàng thân theo đạo Tin Lành nổi loạn ở miền Bắc và
