đắn. Bị một số quốc gia đả kích như là một hình thức “phân biệt chủng tộc
hạt nhân” và nhiều quốc gia coi như là sự ấn định của các nước giàu, những
giới hạn của NPT đã thường xuyên vận hành như một tập hợp các nguyện
vọng mà các quốc gia phải được dụ dỗ để thực hiện chứ không phải là một
nghĩa vụ pháp lý ràng buộc. Sự phát triển trái phép tiến tới vũ khí hạt nhân
đã tỏ ra rất khó phát hiện và khó cưỡng lại, vì các bước ban đầu của nó
giống hệt với sự phát triển năng lượng hạt nhân cho việc sử dụng vì mục
đích hòa bình được NPT cho phép rõ ràng. Hiệp ước này cấm nhưng không
ngăn chặn được các quốc gia ký kết như Libya, Syria, Iraq, và Iran khỏi
việc duy trì những chương trình hạt nhân bí mật vi phạm các biện pháp bảo
vệ của NPT, hoặc trong trường hợp của Bắc Triều Tiên đã rút khỏi NPT vào
năm 2003, thử nghiệm và phát triển công nghệ hạt nhân mà không được
quốc tế kiểm soát.
Trong trường hợp một quốc gia đã vi phạm hoặc bác bỏ các điều
khoản của NPT, do dự ở bên lề của việc tuân thủ, hay chỉ đơn giản là từ
chối công nhận tính hợp pháp của việc không phổ biến vũ khí hạt nhân như
là một tiêu chuẩn quốc tế, không có một chế tài quốc tế nào được quy định
để ép buộc quốc gia này phải thực thi. Cho đến nay, hành động tấn công
phủ đầu mới chỉ được Mỹ thực hiện khi đánh Iraq – một động cơ góp phần
cho cuộc chiến chống lại Saddam Hussein – và Israel khi chống lại Iraq và
Syria; Liên Xô cân nhắc hành động này đối với Trung Quốc trong những
năm 1960, cuối cùng đã kiềm chế.
Chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân đã có một số thành công đáng
kể trong việc dẫn đến sự tháo dỡ các chương trình hạt nhân thông qua đàm
phán. Nam Phi, Brazil, Argentina, và một số nước cộng hòa “hậu Xô-viết”
đã từ bỏ những chương trình vũ khí hạt nhân mà vốn dĩ đã hoàn thành hoặc
có nhiều tiến bộ kỹ thuật quan trọng. Đồng thời, kể từ khi chấm dứt sự độc
quyền của Mỹ vào năm 1949, các nước Liên Xô/Nga, Anh, Pháp, Israel,
Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Bắc Triều Tiên đã có vũ khí hạt nhân, và
Iran thì đạt được ở một mức độ nào đó. Hơn nữa, Pakistan và Bắc Triều
Tiên đã phổ biến rộng rãi bí quyết hạt nhân của họ.
