Hòa ước Westphalia đã trở thành một bước ngoặt trong lịch sử của các
quốc gia, vì những điều khoản mà hòa ước này thiết lập vừa đơn giản vừa
có ảnh hưởng sâu rộng. Các quốc gia – chứ không phải đế chế, triều đại hay
cộng đoàn tôn giáo – đã được xác định như một khối trật tự châu Âu đang
hình thành. Khái niệm chủ quyền quốc gia được thiết lập. Quyền của mỗi
bên ký kết về việc lựa chọn cấu trúc trong nước và định hướng tôn giáo mà
không bị can thiệp đã được khẳng định, trong khi những điều khoản mới
đảm bảo rằng các giáo phái thiểu số có thể thực hành đức tin của họ trong
hòa bình và không còn ám ảnh về sự cải đạo bằng vũ lực. Vượt xa những
nhu cầu trước mắt của thời điểm đó, các nguyên tắc của một hệ thống
“quan hệ quốc tế” đang được định hình, được thúc đẩy bởi mong muốn
chung nhằm tránh một sự tái diễn của chiến tranh tổng lực trên lục địa châu
Âu. Trao đổi ngoại giao, bao gồm cả việc đồn trú của các đại diện thường
trú ở các thủ đô của những quốc gia đồng cấp (một thông lệ mới chỉ được
các bang thành Venice áp dụng thời đó), được thiết kế để điều chỉnh các
mối quan hệ và thúc đẩy nghệ thuật hòa bình. Các bên tham gia ký kết đã
hình dung về việc những hội nghị và tham vấn trong tương lai trên mô hình
Hòa ước Westphalia sẽ là diễn đàn để giải quyết tranh chấp trước khi dẫn
đến xung đột. Luật pháp quốc tế, được những nhà du thuyết như Hugo de
Groot
(Grotius) xây dựng trong chiến tranh, được coi như phần mở rộng
của học thuyết đã được đồng thuận nhắm tới việc gieo trồng sự hòa hợp,
với trọng tâm là các hòa ước Westphalia.
Sự tài tình của hệ thống này và lý do nó lan ra toàn thế giới nằm ở chỗ
các điều khoản của nó chỉ là hình thức chứ không phải thực chất. Nếu một
quốc gia chấp nhận những yêu cầu cơ bản này, nó có thể được công nhận là
một công dân quốc tế có thể duy trì văn hóa, chính trị, tôn giáo và chính
sách nội bộ riêng của mình, được hệ thống quốc tế bảo vệ khỏi sự can thiệp
từ bên ngoài. Lý tưởng về sự thống nhất đế quốc hay tôn giáo – tiền đề
đang có hiệu lực của các trật tự lịch sử ở châu Âu và hầu hết các vùng khác
– đã ngụ ý rằng, về mặt lý thuyết, chỉ có một trung tâm quyền lực mới có
thể là hoàn toàn chính danh. Khái niệm của Hòa ước Westphalia lấy sự đa
