những tính toán có giá trị hơn và thậm chí là “nhiều tính con người hơn”.
Sự so sánh đó có một vẻ đơn giản rất thuyết phục, và có vẻ “khoa học hơn”
so với đề xuất rằng trí nhớ giống cuốn sách của những bông hoa ép hay
giống mật ong trong tổ ong. Tuy nhiên vẫn tồn tại một vấn đề với quan
niệm hậu Internet mới về trí nhớ con người. Nó hoàn toàn sai lầm.
ĐẦU THẬP NIÊN 1970, sau khi chứng minh rằng “các khớp thần kinh
thay đổi cùng kinh nghiệm”, Eric Kandel tiếp tục tìm hiểu hệ thần kinh của
loài sên biển tầm thường trong nhiều năm. Tuy nhiên trọng tâm nghiên cứu
của ông đã thay đổi. Ông bắt đầu nhìn xa hơn các tế bào thần kinh gây nên
phản xạ đơn giản, chẳng hạn sên rụt người lại khi bị chạm vào; ông chú
trọng vào câu hỏi phức tạp hơn nhiều về cách lưu trữ thông tin làm trí nhớ
của bộ não. Đặc biệt, Kandel muốn làm sáng tỏ một trong những câu hỏi
trọng tâm và khó hiểu nhất của ngành khoa học thần kinh: chính xác thì làm
thế nào bộ não biến trí nhớ ngắn hạn thoáng qua, chẳng hạn như những
thông tin vào và ra khỏi trí nhớ hiệu dụng của chúng ta mỗi khi thức dậy,
thành trí nhớ dài hạn tồn tại cả cuộc đời?
Kể từ cuối thế kỷ XIX, các nhà khoa học thần kinh và tâm lý học đã hiểu
rằng bộ não lưu giữ nhiều hơn một dạng trí nhớ. Năm 1885, nhà tâm lý học
người Đức Hermann Ebbinghaus tiến hành một loạt các thí nghiệm học
thuộc 2.000 từ vô nghĩa, dùng chính bản thân mình làm đối tượng duy nhất.
Ông phát hiện ra khả năng nhớ từ tăng khi ông học lại từ đó nhiều lần hơn
và nhớ 6 từ thì dễ hơn nhớ 12 từ một lúc. Ông cũng tìm ra rằng quá trình
quên gồm hai giai đoạn. Phần lớn các từ ông học đã nhanh chóng biến mất
khỏi trí nhớ trong vòng một giờ sau khi ông đọc lại, tuy nhiên một số ít
khác được giữ lại lâu hơn - chúng chỉ biến mất một cách từ từ. Kết quả thí
nghiệm của Ebbinghaus khiến William James đưa ra kết luận vào năm 1890
rằng trí nhớ có hai loại: “trí nhớ sơ cấp” sẽ nhanh chóng biến mất khỏi tâm
trí ngay sau sự kiện tạo ra trí nhớ đó, và “trí nhớ thứ cấp” mà bộ não sẽ lưu
giữ lại mãi mãi.
[360]
