Weizenbaumlập luận rằng nhận thức về thế giới xuất phát từ các công cụ
chỉ giờ “là phiên bản nghèo nàn của một nhận thức cũ hơn bởi nó dựa vào
sự phủ nhận những trải nghiệm trực tiếp làm nền tảng và tạo nên thực tế
cũ”.
[410]
Để quyết định khi nào nên ăn, làm, ngủ hay thức dậy, chúng ta
ngừng lắng nghe cảm nhận của mình và bắt đầu tuân theo đồng hồ. Chúng
ta trở nên khoa học hơn nhưng cũng máy móc hơn.
Ngay cả một công cụ tưởng chừng đơn giản và lành tính như bản đồ cũng
có hiệu ứng gây tê liệt. Các kỹ năng định hướng của tổ tiên chúng ta được
củng cố nhiều nhờ nghệ thuật vẽ bản đồ. Lần đầu tiên con người có thể tự
tin đi tới những vùng đất và vùng biển trước đây chưa từng đặt chân đến -
một sự tiến bộ thúc đẩy việc mở rộng mang tính lịch sử về khám phá,
thương mại và chiến tranh. Tuy nhiên khả năng bẩm sinh trong việc thấu
hiểu một vùng đất và tự tạo một bản đồ chi tiết trong đầu lại giảm đi. Cách
trình bày không gian hai chiều trừu tượng của bản đồ xen giữa người đọc
bản đồ và nhận thức về vùng đất thực tế. Từ các nghiên cứu gần đây về bộ
não, chúng ta có thể kết luận rằng tổn thất hẳn phải bao gồm một thành
phần thể chất. Khi con người dựa dẫm nhiều vào bản đồ thay vi khả năng
xác định phương hướng của mình, khu vực hồi hải mã của họ sẽ giảm dần
khả năng xác định không gian. Sự tê liệt có thể diễn ra ở sâu trong các tế
bào thần kinh.
Ngày nay chúng ta chắc chắn sẽ trải qua một thay đổi tương tự vì phụ thuộc
vào các thiết bị định vị toàn cầu GPS khi đi lại. Eleanor Maguire, một nhà
khoa học thần kinh dẫn đầu nghiên cứu về bộ não của người lái xe taxi tại
London, lo ngại rằng hệ thống định vị vệ tinh có “ảnh hưởng lớn” tới tế bào
thần kinh của họ. Cô phát biểu thay mặt đội ngũ các nhà nghiên cứu của
mình: “Chúng tôi hy vọng họ sẽ không sử dụng hệ thống đó. Chúng tôi tin
rằng khu vực [hồi hải mã] của bộ não sẽ tăng lượng chất xám do [người lái
xe] phải nhớ một lượng thông tin khổng lồ. Nếu tất cả đều bắt đầu sử dụng
GPS thì cơ sở tri thức đó sẽ ngày càng ít đi và có thể ảnh hưởng tới những
thay đổi mà chúng ta đang nhận thấy ở bộ não”.
[411]
