không thể giải thích được”, Merzenich hồi tưởng lại sau đó. “Nhìn lại vấn
đề, tôi nhận ra mình đã chứng kiến bằng chứng về tính mềm dẻo của não
bộ. Lúc đó tôi không biết về nó. Tôi chỉ đơn giản không hiểu cái mình đang
nhìn thấy. Hơn nữa, trong khoa học thần kinh chính thống, sẽ không ai tin
rằng sự định hình lại diễn ra ở mức độ này”.
[34]
Merzenich công bố các kết quả thí nghiệm trên một tạp chí chuyên ngành.
[35]
Song chẳng ai để tâm đến. Tuy vậy, ông biết rằng mình đang đối diện
vấn đề gì đó, và trong ba thập kỷ tiếp theo, ông đã thực hiện rất nhiều thí
nghiệm khác trên khỉ, tất cả đều chỉ ra sự tồn tại của khả năng định hình
rộng của não động vật linh trưởng trưởng thành. Trong một tài liệu viết năm
1983, Merzenich dứt khoát tuyên bố: “Các kết quả này hoàn toàn trái với
quan điểm cho rằng hệ thần kinh bao gồm một loạt những cơ cấu đóng
cứng”.
[36]
Dù ban đầu bị bác bỏ, công trình nghiên cứu tỉ mỉ của
Merzenich cuối cùng cũng nhận được sự quan tâm nghiêm túc trong giới
khoa học thần kinh. Nghiên cứu của ông đã khơi mào một cuộc tái thẩm
định toàn diện về các lý thuyết đã được chấp nhận từ trước về hoạt động
của não bộ. Các nhà nghiên cứu khám phá ra sự móc nối trong các thí
nghiệm xưa kia của William James và Sigmund Freud về bằng chứng của
sự định hình thần kinh. Sau thời gian dài nằm trong quên lãng, vấn đề
nghiên cứu cũ lại được đặt ra nghiêm túc.
Cùng bước tiến trong khoa học về não bộ, các bằng chứng về tính mềm dẻo
ngày càng được củng cố. Với các thiết bị chụp não nhạy bén, cũng như kim
dò điện cực siêu nhỏ, các nhà khoa học thần kinh đã thực hiện thêm nhiều
thí nghiệm, không chỉ trên động vật mà trên cả con người. Tất cả đều khẳng
định phát hiện của Merzenich là đúng. Chúng ta còn biết thêm rằng: Khả
năng định hình của não bộ không chỉ giới hạn với phần võ não cảm thụ, khu
vực kiểm soát xúc giác. Nó tồn tại ở khắp nơi. Gần như tất cả mạch thần
kinh của chúng ta - dù liên quan đến cảm xúc, thị giác, thính giác, chuyển
động, tư duy, học hỏi, nhận thức, hay ghi nhớ - đều có thể biến đổi. Kiến
thức mặc nhiên đúng khi xưa đã bị gạt bỏ.
