15. LỢI NHUẬN ≠ TIỀN MẶT
(Và ta cần cả hai)
Tại sao lợi nhuận không phải là dòng tiền đi vào? Có một số lý do khá rõ ràng:
tiền mặt có thể đến từ khoản nợ, từ các nhà đầu tư, và tiền mặt không hề lộ mặt trên
báo cáo kết quả kinh doanh. Song ngay cả dòng lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh
doanh, mà chúng tôi sẽ giải thích chi tiết ở phần sau, trong chương 16, cũng không
hề giống lợi nhuận thuần. Căn nguyên bởi ba lý do cơ bản sau:
Doanh thu được ghi nhận tại thời điểm diễn ra giao dịch bán hàng. Một trong
những lý do là thực tế cơ bản mà chúng tôi đã giải thích trong cuộc thảo luận của
chúng ta về báo cáo kết quả kinh doanh. Doanh thu được ghi nhận khi doanh
nghiệp giao sản phẩm hoặc dịch vụ. Công ty in ấn Ace giao số ấn phẩm quảng cáo
trị giá 1.000 đô-la cho khách hàng; công ty ghi nhận doanh thu 1.000 đô-la, và trên
lý thuyết, công ty có thể ghi nhận lợi nhuận sau khi trừ giá vốn và chi phí hoạt động
khỏi doanh thu. Tuy nhiên, lúc đó vẫn chưa có khoản tiền mặt nào được trao tay, vì
khách hàng của Ace có ít nhất 30 ngày để thanh toán. Vì lợi nhuận bắt đầu với
doanh thu, nên nó luôn phản ánh lời hứa thanh toán của khách hàng. Ngược lại với
điều này, dòng tiền luôn phản ánh các giao dịch tiền mặt.
Chi phí phù hợp với doanh thu. Mục đích của bản báo cáo kết quả kinh doanh
là tính tổng giá vốn và chi phí hoạt động liên quan đến quá trình tạo ra doanh thu
trong một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, như chúng ta đã thấy ở Phần II,
những chi tiêu này có thể không phải là các khoản chi được thực trả trong giai đoạn
đó. Một số có thể đã được thanh toán từ trước (như công ty khởi nghiệp mà chúng
tôi đề cập đã phải thanh toán trước tiền thuê mặt bằng của cả một năm). Hầu hết sẽ
được thanh toán sau đó, khi hóa đơn của bên bán đến hạn. Vì vậy, khoản mục chi
trên báo cáo kết quả kinh doanh không phản ánh được dòng tiền đi ra. Trong khi
đó, báo cáo lưu chuyển tiền tệ luôn đo lường dòng tiền vào ra khỏi cửa trong một
giai đoạn cụ thể.
Chi phí đầu tư cơ bản không làm giảm lợi nhuận. Bạn nhớ hộp công cụ ở cuối
Phần III chứ? Chi phí đầu tư cơ bản sẽ không xuất hiện trên báo cáo kết quả kinh
doanh tại thời điểm diễn ra; chỉ có phần khấu hao là được tính trừ vào doanh thu.
Vì vậy, doanh nghiệp có thể mua xe tải, máy móc, hệ thống máy tính v.v…, và chi
phí sẽ chỉ xuất hiện dần dà trên báo cáo kết quả kinh doanh, theo tuổi đời sử dụng
