đốc của công ty quyết định tưởng thưởng Dunlap và các thành viên khác trong ban
điều hành bằng những hợp đồng tuyển dụng mới với các điều khoản lương thưởng
hậu hĩnh. Mặc dù làm việc chưa đầy một năm, nhưng họ đã nhận được gói thưởng
cổ phiếu trị giá 38 triệu đô-la, lý do chủ yếu là bởi mọi người lầm tưởng rằng công
ty đã có một quý IV hoạt động xuất sắc.
Tuy nhiên, Andrew Shore, một chuyên gia phân tích các công ty sản phẩm tiêu
dùng, đã theo dõi Sunbeam kể từ khi Dunlap xuất hiện, và tại thời điểm đó, Shore
đang soi xét các báo cáo tài chính của Sunbeam. Ông chú ý thấy có một số điểm kỳ
lạ, như doanh thu cao bất thường trong quý IV. Sau đó ông tính tỷ lệ được gọi là kỳ
thu tiền bình quân (days sales outstanding – DSO), và nhận thấy con số này quá
lớn, vượt xa mức thông thường. Trên thực tế, nó cho thấy rằng khoản phải trả của
công ty đã phá tung trần. Đây là một dấu hiệu xấu, vì vậy ông gọi điện cho một kế
toán viên của Sunbeam tìm hiểu xem chuyện gì đang diễn ra. Kế toán viên đó cho
Shore hay về chiến lược phát hóa đơn và giữ lại. Shore nhận ra thực tế là Sunbeam
đã ghi nhận một khoản doanh thu khổng lồ, vốn thường chỉ xuất hiện ở Quý I và II.
Sau khi phát hiện ra trò phát hóa đơn và giữ lại này cũng các kiểu thực hành kế
toán đáng ngờ khác, ông ngay lập tức hạ điểm cổ phiếu của công ty.
Phần còn lại của câu chuyện, như người ta vẫn kể cho nhau nghe, đã trở thành
lịch sử. Dunlap cố chờ, nhưng cổ phiếu tụt dốc và các nhà đầu tư trở nên đề phòng
với mọi điều được tiết lộ trong các báo cáo tài chính của Sunbeam. Cuối cùng,
Dunlap bị loại khỏi cuộc chơi – và tất cả mọi chuyện bắt đầu là vì Andrew Shore
hiểu đủ rõ để đào xuống bên dưới lớp mặt, và phát hiện ra những gì đang thật sự
diễn ra. Những tỷ lệ như DSO là công cụ hữu dụng với Shore, rất có thể chúng
cũng hữu dụng với bạn.
PHÂN TÍCH TỶ LỆ
Các tỷ lệ thể hiện mối tương quan giữa các con số. Chúng ta sử dụng chúng
mỗi ngày. Tỷ lệ đập bóng trung bình 0,333 của một cầu thủ bóng chày cho biết
tương quan giữa số lần cầu thủ này đập trúng bóng và số lần cầu thủ này được
quyền đập bóng – như trong trường hợp này là cứ ba lần đập bóng thì sẽ có một lần
trúng. Tỷ lệ trúng xổ số, giả sử 1/6 triệu, thể hiện tương quan giữa chiếc vé thắng
xổ số (1) với tổng số vé được bán ra (6 triệu). Các tỷ lệ không đòi hỏi bất kỳ tính
toán phức tạp nào. Để tính một tỷ lệ, thường thì bạn chỉ cần chia các số cho nhau,
sau đó biểu diễn kết quả dưới dạng số thập phân hoặc tỷ lệ phần trăm.
