Bất kỳ ai cũng cần đến các loại tỷ lệ tài chính khi đánh giá một hoạt động kinh
doanh. Ví dụ:
Ngân hàng và các bên cho vay nợ xem xét những tỷ lệ như nợ trên vốn cổ
phần, tỷ lệ này sẽ cho họ biết liệu doanh nghiệp có khả năng trả nợ không.
Các nhà quản lý cấp cao theo dõi những tỷ lệ như tỷ lệ lợi nhuận gộp, con số
này giúp họ nhận ra những khoản chi phí đang tăng lên, hoặc những khoản chiết
khấu không phù hợp.
Giám đốc bộ phận tín dụng đánh giá sức khỏe tài chính của khách hàng tiềm
năng bằng việc theo dõi chỉ số thanh toán nhanh của họ, một tỷ lệ cho biết tương
quan giữa nguồn tiền mặt sẵn dùng của một khách hàng so với các khoản nợ ngắn
hạn của khách hàng đó.
Các cổ đông hiện tại và cổ đông tiềm năng xem xét những tỷ lệ như giá trên
thu nhập, một tỷ lệ giúp họ xác định liệu doanh nghiệp đang được định giá cao hơn
hay thấp hơn so với các cổ phiếu khác (hoặc với chính giá trị của cổ phiếu đó trong
những năm trước đó).
Trong phần này, chúng tôi sẽ chỉ cho bạn cách tính toán những tỷ lệ như trên.
Khả năng tính toán chúng – hay nói cách khác là khả năng nắm bắt ý nghĩa hàm ẩn
trong các báo cáo tài chính – là một biểu hiện của trí tuệ tài chính. Tìm hiểu các tỷ
lệ sẽ giúp bạn đặt ra những câu hỏi thông minh cho cấp trên và Giám đốc Tài
chính. Và hiển nhiên, chúng tôi cũng sẽ chỉ cho bạn cách sử dụng chúng để thúc
đẩy hiệu quả hoạt động của công ty.
Sức mạnh của các con số tỷ lệ nằm ở chỗ, bản thân các số liệu trong báo cáo
tài chính không tiết lộ toàn bộ câu chuyện. Đối với một doanh nghiệp cụ thể, con số
lợi nhuận thuần 10 triệu đô-la có phải là kết quả kinh doanh tốt không? Ai mà biết
được? Nó tùy thuộc vào quy mô doanh nghiệp, vào lợi nhuận thuần trong năm
trước đó và vào nhiều biến khác nữa. Nếu bạn hỏi liệu con số lợi nhuận 10 triệu đô-
la là tốt hay tệ, câu trả lời duy nhất có lẽ là lời của một cô nàng trong một câu
chuyện cười quen thuộc. Hỏi: “Chồng cô thế nào?” Trả lời: “So với cái gì kia?”
Các tỷ lệ cũng cung cấp những mốc so sánh, chúng cho chúng ta biết nhiều
điều hơn là số liệu thô. Ví dụ, ta có thể so lợi nhuận với doanh thu, hoặc với tổng
tài sản, hoặc với số vốn chủ sở hữu mà cổ đông đã đầu tư vào doanh nghiệp. Mỗi tỷ
lệ biểu diễn một mối tương quan, và cung cấp cho bạn một cách đo lường liệu 10
triệu đô-la là tin vui hay tin buồn. Như chúng ta sẽ thấy, có nhiều khoản mục trên
