Tỷ lệ lợi nhuận gộp thể hiện khả năng sinh lời cơ bản của bản thân sản phẩm
hoặc dịch vụ, trước khi cộng thêm chi phí hoạt động hay tổng chi phí chung. Nó
cho chúng ta biết trong mỗi đồng doanh thu thu được, có bao nhiêu được sử dụng
cho hoạt động kinh doanh – trong ví dụ này là 22,2% − và cũng (gián tiếp) cho biết
chi phí trực tiếp (tức, COGS hoặc COS) để sản xuất sản phẩm, hay thực hiện dịch
vụ là bao nhiêu. (Trong ví dụ này, COGS hoặc COS là 77,8 xu trên mỗi đồng doanh
thu). Do đó, đây là thước đo quan trọng để đo lường sức khỏe tài chính của doanh
nghiệp. Nói cho cùng, nếu bạn không thể cung cấp sản phẩm hay dịch vụ với mức
giá cao hơn, đủ để bù cho chi phí hỗ trợ các hoạt động còn lại trong doanh nghiệp,
thì bạn sẽ không có cơ hội thu được một đồng lợi nhuận thuần nào.
Các đường xu hướng mà tỷ lệ lợi nhuận gộp thể hiện ra cũng quan trọng
không kém, bởi chúng chỉ báo những rắc rối tiềm ẩn. Trong một quý cách đây
không lâu, IBM đã công bố con số doanh thu khổng lồ − lớn hơn nhiều so với dự
đoán – nhưng cổ phiếu của công ty lại giảm giá trị. Tại sao lại như vậy? Các
chuyên gia phân tích để ý thấy rằng tỷ lệ lợi nhuận gộp của công ty đang lao đầu đi
xuống, và giả định IBM chắc hẳn đã mạnh tay chiết khấu khi ghi nhận doanh thu.
Nhìn chung, xu hướng tiêu cực trong tỷ lệ lợi nhuận gộp chỉ báo một, và đôi khi là
cả hai điều sau. Hoặc là doanh nghiệp đang chịu áp lực nặng nề về giá và các nhân
viên kinh doanh buộc phải áp dụng chính sách chiết khấu, hoặc chi phí lao động và
nguyên vật liệu tăng, đẩy COGS hoặc COS lên cao. Vì vậy, tỷ lệ lợi nhuận gộp có
thể là một chiếc đèn cảnh báo sớm, cho biết những xu hướng tốt hoặc xấu trên thị
trường.
TỶ LỆ LỢI NHUẬN HOẠT ĐỘNG
Tỷ suất lợi nhuận hoạt động (operating profit margin percentage), hay còn gọi
là tỷ lệ lợi nhuận hoạt động (operating margin) là thước đo toàn diện hơn để đo
lường khả năng tạo ra lợi nhuận của doanh nghiệp. Chớ quên, lợi nhuận hoạt động,
hay EBIT là con số thu được khi lấy lợi nhuận gộp trừ đi chi phí hoạt động, vì vậy
cấp lợi nhuận hoạt động sẽ cho ta biết doanh nghiệp đang vận hành ra sao, xét trên
quan điểm hoạt động. Tỷ lệ lợi nhuận hoạt động đơn giản là kết quả dưới dạng
phần trăm thu được khi lấy lợi nhuận hoạt động chia cho doanh thu:
Tỷ lệ lợi nhuận
hoạt động
=
Lợi
nhuận
gộp (EBIT)
=
652
=
7,5%
Doanh thu
8.689
