Nguyên tắc phù hợp áp dụng cho cả doanh nghiệp dịch vụ và doanh nghiệp
sản xuất. Chẳng hạn, một công ty tư vấn bán giờ dịch vụ có tính phí, tức là
thời gian mà mỗi tư vấn viên làm việc với khách hàng. Bộ phận kế toán phải
khớp các chi phí liên quan đến thời gian này − như chi phí marketing, chi phí
tài liệu, chi phí nghiên cứu, v.v… − cho phù hợp với các khoản thu về.
Bạn có thể thấy chúng ta đã đi xa thế nào khỏi dòng tiền ra vào. Theo dõi sự
lưu chuyển của dòng tiền là nhiệm vụ của tài liệu tài chính khác, có tên là báo cáo
lưu chuyển tiền tệ (cash flow statement) (Phần 4). Bạn cũng có thể thấy chúng ta đã
đi xa thế nào khỏi hiện thực khách quan đơn giản. Các kế toán viên không thể đơn
giản cộng tổng dòng tiền; họ phải quyết định khoản chi nào liên quan đến khoản
thu nào. Họ phải giả định và ước tính. Trong quá trình đó, họ có thể đưa định kiến
vào các số liệu.
MỤC ĐÍCH CỦA BÁO CÁO KẾT QUẢ KINH DOANH
Về nguyên tắc, báo cáo kết quả kinh doanh cố gắng đánh giá xem, liệu sản
phẩm hay dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp có sinh lời hay không, sau khi tính
tổng mọi thứ. Kế toán viên làm hết sức mình để thể hiện doanh thu mà doanh
nghiệp tạo ra trong kỳ kế toán, những chi phí phát sinh khi tạo ra những khoản thu
đó (bao gồm cả chi phí vận hành doanh nghiệp trong kỳ), và lợi nhuận – tức, phần
còn lại nếu có. Để những định kiến tiềm ẩn sang một bên, thì đây là một nỗ lực vô
cùng quan trọng đối với hầu hết các nhà quản lý của doanh nghiệp. Một giám đốc
bán hàng cần biết mình và đội của mình đang tạo ra loại lợi nhuận nào, để có thể
đưa ra các quyết định về chiết khấu, về điều khoản bán hàng, về đối tượng khách
hàng, v.v… Một giám đốc marketing cần biết sản phẩm nào có khả năng sinh lời
nhất, để chú trọng vào chúng trong các chiến dịch marketing. Một giám đốc nhân
sự cần biết khả năng sinh lời của sản phẩm, để biết doanh nghiệp cần ưu tiên chiến
lược cho bộ phận nào khi tuyển dụng người mới.
Theo thời gian, báo cáo kết quả kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ của
một doanh nghiệp được điều hành tốt sẽ theo dõi lẫn nhau. Lợi nhuận sẽ được
chuyển thành tiền mặt. Tuy nhiên, như chúng ta đã thấy ở chương 3, việc doanh
nghiệp đang tạo ra lợi nhuận trong một giai đoạn không có nghĩa rằng doanh
nghiệp đó sẽ có đủ tiền để thanh toán hóa đơn. Lợi nhuận luôn là dự toán − và bạn
không thể chi tiêu một thứ được dự toán.
