bạn là giám đốc bán hàng, và bạn cùng đội ngũ nhân viên của mình đang tập trung
vào con số doanh thu mỗi tháng. Bạn quản lý nhân viên dựa trên những con số này.
Bạn trao đổi với họ về hiệu quả công việc. Bạn đưa ra quyết định tuyển dụng và sa
thải, và bạn phát thưởng rồi công nhận, tất cả đều theo các con số này. Giờ, công ty
của bạn làm đúng việc mà công ty phần mềm kia đã làm: thay đổi cách thức ghi
nhận doanh thu nhằm thực hiện mục tiêu nào đó của tập đoàn. Bỗng nhiên mọi
chuyện trông như thể nhân viên của bạn đang làm việc rất tốt! Có tiền thưởng cho
tất cả! Nhưng hãy cẩn thận: nếu ghi nhận theo phương pháp cũ, con số doanh thu
cơ sở có thể không tốt đến vậy. Nếu bạn không biết chính sách đã thay đổi và bạn
bắt đầu tung ra các gói thưởng, tức là bạn đang trả thêm nhưng không cho một cải
thiện thực tế nào. Trí tuệ tài chính trong trường hợp này có nghĩa là hiểu doanh thu
được ghi nhận thế nào, phân tích các chênh lệch thực tế trong con số doanh thu, và
quyết định thưởng (hoặc không) dựa trên những thay đổi thực sự trong hoạt động.
Chỉ xin nói một lời riêng thế này, nguồn gốc phổ biến nhất của các gian lận kế
toán đã và có lẽ vẫn luôn là dòng trên cùng: doanh thu. Sunbeam, Cendant, Xerox
và Rite Aid, tất cả đều chơi tiểu xảo với việc ghi nhận doanh thu theo những cách
phải đặt dấu hỏi. Vấn đề này đặc biệt gay gắt trong ngành công nghiệp phần mềm.
Nhiều công ty phần mềm bán sản phẩm cho các nhà phân phối, trung gian đưa sản
phẩm đến tay người tiêu dùng. Các nhà sản xuất, thường phải chịu áp lực doanh thu
từ Phố Wall, thường bị cám dỗ với việc giao những phần mềm chưa được đặt hàng
cho các nhà phân phối vào cuối quý. (Biện pháp này được gọi là nhồi hàng vào
kênh). Một công ty đã tìm được lối đi đúng đắn liên quan đến biện pháp này là
Macromedia, công ty sáng tạo ra ứng dụng Internet Flash Player và nhiều sản phẩm
khác. Khi việc nhồi hàng vào kênh trở thành vấn đề nghiêm trọng trong ngành,
Macromedia đã tự nguyện trình báo các ước tính về hàng tồn kho hiện đang do nhà
phân phối nắm giữ, qua đó cho thấy các kênh phân phối sản phẩm của công ty
không phải được nhồi nhét khống. Thông điệp gửi tới các các cổ đông và nhân viên
của công ty rất rõ ràng: Marcomedia sẽ không bị cuốn vào biện pháp ấy.
Tuy nhiên, lần tới khi bạn đọc về một vụ bê bối tài chính trên mặt báo, trước
tiên hãy kiểm tra xem liệu ai đó có đang tung hứng số liệu doanh thu hay không.
Rủi thay, chuyện này lại quá phổ biến.
