nếu mệnh giá là 1 đô-la/cổ phiếu, thì phần vốn góp thêm là 4 đô-la/cổ phiếu. Số
vốn góp thêm được cộng tổng theo thời gian − vì vậy, trong trường hợp doanh
nghiệp phát hành cổ phiếu bổ sung, thì phần vốn góp thêm sẽ được thêm vào số
tiền hiện có.
Cổ tức
Cổ tức (divident) là khoản tiền được chia cho cổ đông từ vốn chủ sở hữu của
doanh nghiệp. Trong các công ty đại chúng (công ty niêm yết trên sàn chứng
khoán), cổ tức thường được chia vào cuối quý hoặc cuối năm.
Thu nhập giữ lại
Thu nhập giữ lại (retained earning) hay thu nhập tích lũy (accumulated
earning) là phần lợi nhuận được tái đầu tư cho hoạt động kinh doanh, thay vì dùng
để trả cổ tức. Nó là tổng thu nhập sau thuế được tái đầu tư hay được giữ lại trong
chu kỳ kinh doanh. Đôi khi, một doanh nghiệp có nhiều lợi nhuận giữ lại dưới dạng
tiền mặt – như Microsoft chẳng hạn − sẽ chịu áp lực phải thanh toán cho các cổ
đông, dưới dạng cổ tức. Nói cho cùng thì có cổ đông nào lại muốn thấy tiền của
mình nằm yên trong két sắt công ty, hơn là được tái đầu tư vào các tài sản sản xuất?
Tất nhiên, bạn cũng có thể thấy một khoản thâm hụt tích lũy − một con số âm, thể
hiện tình trạng thua lỗ của công ty trong thời gian trước đó.
Như vậy, vốn chủ sở hữu là những gì mà các cổ đông sẽ nhận khi doanh
nghiệp được bán? Tất nhiên là không! Hãy nhớ lại tất cả những quy tắc, ước tính và
giả định ảnh hưởng đến bảng cân đối kế toán. Các tài sản được ghi nhận tại giá mua
trừ đi con số khấu hao lũy kế. Lợi thế thương mại được dồn tích mỗi khi doanh
nghiệp mua lại một doanh nghiệp khác, và nó không bao giờ bị khấu hao. Và tất
nhiên, doanh nghiệp còn có những tài sản vô hình của riêng mình, chẳng hạn
thương hiệu riêng và danh sách khách hàng riêng, những thứ không hề xuất hiện
trên bảng cân đối kế toán. Bài học là: giá trị thị trường của một doanh nghiệp hầu
như không bao giờ ăn khớp với mức vốn, hay giá trị sổ sách trên bảng cân đối kế
toán. Giá trị thị trường của một doanh nghiệp trên thực tế là số tiền mà người mua
muốn bỏ ra. Trong trường hợp của một doanh nghiệp nhà nước, giá trị đó sẽ được
ước tính bằng việc tính toán lượng vốn hóa thị trường của doanh nghiệp, hoặc bằng
việc lấy giá cổ phiếu phát hành nhân với giá cổ phiếu tại một ngày cụ thể. Trong
trường hợp của doanh nghiệp tư nhân, giá trị thị trường có thể được ước tính bằng
một trong những phương pháp đã được mô tả trong Phần II − chí ít khởi đầu là như
thế.
