lối suy nghĩ phần nào ngả theo Hegel, thực sự là thành phần của phong trào.
Ông là người tạo ra cụm từ sau đó bị lạm dụng rất nhiều, ‘sự sống sót của kẻ
thích nghi hơn hết’, có thể dễ dàng được hiểu là hàm ý rằng những người
sống sót trong cuộc cạnh tranh sinh tồn là những người khá hơn những kẻ
không vượt qua nổi cuộc cạnh tranh đó. Chính Spencer dường như cũng
hiểu như vậy, vì nhân danh sự tiến bộ, ông đã chống lại những gì làm suy
giảm cường độ của cuộc canh tranh, ví dụ như những chương trình về phúc
lợi xã hội.
Loại tư duy này sớm biến thành một phong trào được biết dưới tên gọi
Chủ thuyết Darwin về mặt Xã hội. Tên gọi này không thích hợp chút nào,
tới mức là vu khống. Darwin đã không rút ra những kết luận như vậy, ông
cũng sẽ không làm thế, vì những chuyện như thế không xảy ra. Trong hệ
thống của ông, những từ ‘người thích nghi hơn hết’ chỉ đơn giản có nghĩa:
những người thích nghi nhất để sinh tồn (và sinh sản) trong những điều kiện
có được vào lúc đó. Chúng chẳng liên quan gì tới sự vượt trội về đạo đức,
hoặc tri thức, hoặc thẩm mĩ; và chúng chẳng có nghĩa gì nếu không có phần
thêm vào ‘trong những điều kiện có được vào lúc đó’. Nếu những điều kiện
đó thay đổi, ‘những người thích nghi hơn hết’ của ngày hôm qua có thể trở
thành những kẻ vô vọng của ngày mai. Một trong nhiều vấn đề về việc áp
dụng sự tuyển chọn tự nhiên vào xã hội như Spencer đã làm, là những thay
đổi trong xã hội con người có thể dễ dàng tạo ra những thay đổi những điều
kiện trong đó chính chúng nảy sinh. Liệu động cơ đốt trong có ‘thích nghi
hơn’ so với xe một ngựa? Theo một nghĩa nào đó, thì đúng vậy, nhưng chỉ
trong chừng mực mà thế giới chưa cạn hết dầu khí.
Điều đó không có nghĩa là Darwin không được quyền thay đổi thái độ
của bất kì ai về bất kì điều gì - hầu như trái lại. Đây là một thí dụ. Nhà phê
bình văn học và cũng là nhà thần học Cơ đốc thuộc khuynh hướng phổ cập
C.S.Lewis có lần (tuy nhiên tôi không chắc là chỉ có một lần) than vãn về
ham muốn tình dục của chúng ta. Nếu có cơ hội, ông viết, đa số chúng ta sẽ
ăn uống thỏa thích, nhưng không thể ăn uống vô độ được; trong khi đó nếu
một thanh niên được xả láng trong ham muốn tình dục, và mỗi lần như thế
