Chúng tôi gọi Husserl là ông tổ của văn chương triết lý bởi vì,
như chúng tôi sẽ bàn qua dưới đây, với phương pháp mô tả độc
đáo của ông, triết lý đã trở thành những đề tài say mê cho tiểu
thuyết, ký sự và kịch trường. Xưa kia triết lý nằm trong khuôn khổ
những bộ danh từ chuyên môn mà đa số là những định nghĩa
máy móc và trừu tượng: Đọc những trang sách triết của Aristote
hay của Hume chẳng hạn, người ta có cảm tưởng đọc một trang
luận lý hoặc một trang toán học kỳ dị. Gusdorf không nói quá lời
khi ông bảo các triết gia cổ điển đó toàn nói chuyện trên cung
trăng, nghĩa là nói những điều con ngươi ta có thể tưởng tượng
được nhưng không phải là những điều liên can đến cuộc hiện
sinh đầy mâu thuẫn và bi đát của chúng ta. Sở dĩ các triết gia xưa
kia làm như vậy, vì các vị đã nghĩ lầm rằng hễ tìm được con
người lý tưởng (tức con người mô thể) là tìm được con đường
đưa chúng ta tới chân thiện mỹ. Hại thay! Con người của triết học
cổ truyền chỉ là con người do các bậc hiền triết nghĩ ra; con người
đó đẹp thực, đẹp quá, nhưng không có và không thể có ở trần
gian. Thế rồi bọn hậu sinh của các vị nhai đi nhai lại những tư
tưởng quá trừu tượng đó: Họ giống như bọn người tưởng mình
có thể chỉ sống bằng những chiếc bánh vẽ. Thành thử những
sách vở của các ngài vừa khó đọc vừa ít bổ ích cho cuộc sống
con người; chính các ngài cũng không sống triết lý của các ngài:
Chung qui, triết học thời xưa, theo lời phê bình của Gusdorf, đã
trở thành một thứ tiêu khiển thanh nhã của những bậc quý phái,
dân chúng không có hy vọng bao giờ hiểu lấy một câu triết học
đó. Mà nói thực, có hiểu cũng không bổ béo gì, vì chính các triết
gia cũng không sống theo triết học đó cơ mà! Nhưng xét cho kỹ,
tại sao người ta lại lạnh lùng với triết học như thế? Xin trả lời: Vì
triết học cổ truyền đã quá lạnh lùng với con người bằng xương và
bằng thịt để chỉ mải miết tranh luận về con người phổ quát; đồng
