chọn, quyết định v.v... thì tính chất độc đáo lại càng rõ ràng hơn
nữa.
Tính chất độc đáo còn hiện ra trong lịch sử tính của mỗi người
chúng ta. Lịch sử là cái gì chỉ xảy ra một lần; cũng như không có
hai lịch sử Việt Nam, thì cũng không thể có hai lịch sử của tôi. Và
cũng như nước Việt Nam ngày nay là một xuất diễn bắt nguồn từ
những giai đoạn khởi thủy và qua những biến thiên trước đây, thì
nhân cách của tôi cũng là một cái gì duy nhất bắt nguồn từ ngày
tôi sinh ra, và còn cứ diễn tiến qua thời gian tính để càng ngày
càng thể hiện nên nhân cách đặc biệt và độc đáo của tôi, khác
hẳn nhân cách của cha tôi và của anh em ruột thịt tôi. Tuy nhiên
khi nói nhân cách, chúng ta chưa đứng vào quan điểm hiện sinh.
Nói nhân cách là nói một cái chi đã thể hiện, có thể khách thể
hóa. Triết hiện sinh không ưa quan điểm đó, cho nên lịch sử tính
của con người theo triết hiện sinh không có vẻ cứng đọng ở hoàn
cảnh như quan niệm cổ truyền về lịch sử: Triết cổ truyền coi con
người sống trong lịch sử và như thế ngầm coi hoàn cảnh lịch sử
như có tác dụng chắc chắn trên con người (Thuyết mát-xít còn đi
xa hơn trong con đường này khi chủ trương con người là sản
phẩm của xã hội); trái lại triết hiện sinh là triết nhân vị nên không
quan niệm con người hiện sinh đích thực là một sinh vật sống
trong lịch sử, nhưng coi đó là những nhân vị luôn luôn dùng dự
phóng để cấu tạo nên lịch sử của mình. Như thế, lịch sử tính của
con người nhân vị là sự thể hiện đầy ưu tư về định mệnh của
mình. Nói cách khác, con người hiện sinh đích thực là con người
làm nên lịch sử của mình, vì nó tự đảm nhận mọi hành vi của
mình và đảm nhiệm luôn cả cuộc sống của mình xét như một dự
phóng căn bản.
Một khi đã ý thức sâu xa về tính chất độc đáo hiện sinh của
mình, con người tự cảm thấy cô đơn: Chính tôi sẽ chết cái chết
