nhưng ta không biết gì về linh hồn ta ngoài những hành vi đó của con người
chúng ta.
3.- Con người chi có trực giác giác quan, nên chỉ tri thức được những
hiện tượng, không thể tri thức các vật tự thân. Vậy hiện tượng là gì? Kant
muốn ta có nhận định chắc chắn về danh từ then chốt này. Trong bộ danh từ
của ông, hiện tượng không có nghĩa là một ảo ảnh (pure apparence), hoặc
một cái vẻ nào đó của sự vật. Hiện tượng là chính biểu tượng trung thực và
đích xác của sự vật theo như nó được trình diện nơi giác quan của ta. Kant
gọi đó là hiện tượng với ý rằng ta không thể tri thức bản tính tự thân, tức
bản tính tuyệt đối của sự vật. Có thế thôi. “Nơi các hiện tượng, những sự
vật và các phẩm tính ta nhận thấy nơi chúng đều được coi là thực sự có đấy:
tuy nhiên, những phẩm tính này tùy thuộc vào trực giác của ta trong tương
quan giữa chủ thể và đối tượng, cho nên đối tượng mới có tên là hiện tượng
để phân biệt với loại đối tượng có tên là vật tự thân
.
Và Kant viết tiếp một cách thỏa mãn “Bây giờ chúng ta đã có một trong
những dữ kiện cần phải có để giải quyết vấn đề tổng quát của triết học siêu
nghiệm, làm sao có thể có những mệnh đề tổng hợp tiên thiên ? Tôi có ý nói
đến những trực giác thuần túy tiên nghiệm không gian và thời gian”
Kant chủ trương tri thức là kết tinh của hai yếu tố, quan niệm và trực giác.
Để giải quyết vấn đề tri thức siêu nghiệm, tức vấn đề khả năng tri thức của
con người, nay ông đã làm xong nửa công việc, vì ông vừa cho ta thấy con
người có trực giác thuần túy tiên thiên với hai hình thức là không gian và
thời gian. Nửa công việc nữa sẽ là phần bàn về trí năng thuần túy cùng với
những quan niệm tiên thiên như ta thấy trong Tiết II sau này.
TIẾT II: LUẬN LÝ HỌC SIÊU NGHIỆM
Luận lý học (logique) bàn về chức vụ của lý trí (logos). Kant phân biệt trí
năng (entendement; Verstand) và lý trí (raison; Vernunít). Trí năng là khả
năng tri thức của tâm linh ta trong lãnh vực hiện tượng, còn lý trí là khả
năng tri thức của tâm linh ta trong lãnh vực siêu hình... Trở lại vấn đề tri
thức, ta nhớ Kant quả quyết con người chỉ có trực giác giác quan, nhờ đó
