P.F. Strawson phát triển một môn “Siêu hình học mô tả” nhằm phát hiện
những phạm trù làm nền tảng cho tư duy và ngôn ngữ hàng ngày của chúng
ta. Đối lập lại với thuyết hành vi và thuyết hoài nghi, Strawson khẳng định
một “sơ đồ khái niệm tiên nghiệm” cho cấu trúc không gian-thời gian của
những sự vật riêng lẻ trong thế giới. Quyển "The Bounds of Sense”
(“Những ranh giới của giác quan”, 1996) của ông mang nhan đề phụ là
“một thử nghiệm về việc Phê phán Lý tính thuần túy”. Tác phẩm ấy còn
vượt ra khỏi sự phân tích và tái tạo lý luận của Kant, vì nó muốn phát họa
một “triết học siêu nghiệm” - thay thế cho “thuyết duy tâm siêu nghiệm”
của Kant - soi sáng cấu trúc nền tảng của mọi kinh nghiệm dựa vào phương
pháp lập luận phân tích.
Sự “phục hưng” triết học siêu nghiệm bằng phương pháp phân tích của
Strawson gợi mở một loạt những nghiên cứu sắc sảo về các bộ phận then
chốt của quyển “Phê phán Lý tính thuần túy” của Kant (“Cảm năng học”,
“Phân tích pháp”, “Biện chứng pháp”) cũng như những nghiên cứu về cấu
trúc và khả thể của “luận cứ siêu nghiệm” (vd: J.Bennett). Tất nhiên, so với
Fichte, Schelling và Hegel, những “tham vọng” tư biện của Kant khiêm tốn
hơn nhiều, nhưng vẫn còn là quá lớn đối với các đại diện khác của trào lưu
triết học phân tích. Theo Quine, sự phân biệt của Kant về mệnh đề phân tích
và mệnh đề tổng hợp là không đứng vững, còn theo s. Korner, các việc
“diễn dịch siêu nghiệm” của Kant là bất khả “về nguyên tắc”
. Phê phán
Kant triệt để nhất là khẳng định của R. Rorty khi ông cho rằng sự phát triển
của triết học phân tích từ các giai đoạn của Wittgenstein, từ Russell cho đến
Sellars và Davidson không gì khác hơn là tiến trình không ngừng “hủy-siêu
nghiệm hóa” (detranscendentalization) và từ bỏ hoàn toàn các yếu tố tiên
nghiệm. Nhưng, quan điểm này lại bị J.Hintikka phản bác và ông tìm cách
tái tạo các “luận cứ siêu nghiệm” bằng việc kết hợp lý luận “trò chơi ngôn
ngữ” và Lôgíc-quantor.
Trong khi các nhà triết học phân tích (phần lớn ở khu vực Anh Mỹ) tiếp
thu triết học Đức, thì triết học Đức hiện nay cũng bắt đầu tiếp thu triết học
phân tích. Chính nhờ thông qua các cuộc thảo luận về Kant, kể cả việc phê
