ta phải quy quan niệm và trực giác thuần túy về khả năng tưởng tượng siêu
nghiệm”.
Như thế, theo Heidegger thì Kant mới chỉ tìm ra cái gốc, hai gốc, của
sinh hoạt ý thức, còn chính ông mới đào sâu và nêu lên cội rễ duy nhất, nơi
phát xuất của hai gốc kia. Điều chúng ta ghi nhận nơi đây là: Heidegger đề
cao trí tưởng tượng siêu nghiệm tới mức coi nó là chỗ phát nguyên của sinh
hoạt con người. Bản chất con người là tiếp thông và khai minh, gọi ra ánh
sáng những gì còn nằm trong chỗ tàng ẩn của cõi Vô danh. Tiếp thông là
gọi tên những cái chưa được biết đến, hoặc gọi bằng những tên như chưa
bao giờ chúng được gọi, tiếp thông với những gì là huyền diệu của sự vật.
Bởi thế Heidegger coi thi nhân là hình ảnh trung thực của sinh hoạt tại thế,
nếu hiểu thi ca đúng theo từ nguyên poiesis là sáng tác: luôn khơi lên những
cái mới, luôn thông cảm được những vẻ mới của thế giới. Ông nhấn mạnh
về sinh hoạt tại thế, sinh hoạt chưa phản tỉnh, mà ông gọi là hiện hữu (hay
hiện thể): triết của ông là triết hiện hữu, không phải triết hiện sinh như
Sartre hay ơaspers. Ông bảo triết của Sartre quá duy tâm, quá thiên về sinh
hoạt phản tỉnh như kiểu triết Hegel. Còn triết Jaspers lại nặng về phản tỉnh
và suy nghĩ, Heidegger muốn giữ cho triết của ông mãi mãi là triết của “thế
giới hình thành thế giới”, triết của hiện thể, triết của cái đang hình thành.
Heidegger học với Kant để biết đường tìm ra những điều kiện làm nên sự
hình thành của thế giới (tức các đối tượng tri thức của ta). Nhóm Cơ cấu
cũng không làm gì khác. Và Heidegger cũng giống họ, và đi trước họ, ở chỗ
coi trí tưởng tượng siêu nghiệm là chỗ phát nguyên sinh hoạt chưa phản
tỉnh của con người. Freud, Marx, Bachelard, Lévi-Strauss đã không nghĩ
khác về vai trò của trí tưởng tượng siêu nghiệm.
Lévi-Strauss liên quan với Kant thế nào ?
Không ai ngò hai học thuyết khác nhau đến chống nhau như thế lại rất là
giống nhau, đến nỗi p. Ricoeur đã gọi học thuyết Cơ cấu của Lévi-Strauss là
một “học thuyết Kant” (un Kantisme). Và chính Lévi-Strauss đã chấp nhận
điều này một cách hãnh diện. Tất nhiên Lévi-Strauss chỉ giống Kant về
phương pháp thôi, không giống về lập trường triết học, cho nên, vẫn theo
