Jankélévitch - Simondon
Foucault - Desanti
Derrida - Lyotard - Weil
DUHEM
(1861 - 1916)
Pierre Duhem sinh ở Paris ngày 10 tháng 6, 1861. Vào trường Cao đẳng Sư phạm
năm 1882, ông chuẩn bị một luận án về thế năng nhiệt động (le potentiel
thermodynamique). Luận văn này bị ban giám khảo, dưới ảnh hưởng của nhà
khoa học đại danh Marcelin Berthelot, khước từ, bởi vì nguyên lý công tối đa (le
principe du travail maximum) của Berthelot bị luận văn này của Duhem phê bình.
Thế nhưng không vì thế mà luận văn này không khiến cho tác giả của nó trở
thành người tiên phong của khoa hoá học vật lý. Năm 1888 ông bảo vệ một luận
án khác về lý thuyết từ lực (la théorie du magnétisme), năm sau liền được phong
giảng sư ở đại học Lille, nơi ông trải qua một sự nghiệp giảng dạy xuất sắc. Sau
đó ông dạy ở đại học Rennes một năm rồi nhận ghế giáo sư thực thụ môn vật lý
lý thuyết ở đại học Bordeaux, nơi ông giảng dạy cho đến khi mất vào năm 1916.
LÝ THUYẾT VẬT LÝ: ĐỐI TƯỢNG, CƠ CẤU (La théorie physique, son objet,
sa structure) - 1914.
Quyển Lý thuyết vật lý này trình bày các quan niệm của Duhem về triết lý khoa
học. Chúng được nối kết chặt chẽ với thực tiễn của bản thân ông trong tư cách
nhà vật lý và với những nghiên cứu lịch sử. Đối tượng của khoa vật lý, theo ông,
là thiết lập “một hệ thống trừu tượng có mục đích tóm lược và phân loại một cách
hợp lý toàn bộ những định luật thực nghiệm mà không mang tham vọng giải thích
những định luật này”.
THUYẾT VẬT LÝ TIẾT KIỆM TƯ TƯỞNG (La théorie physique réalise une
économie de la pensée)
Giả thuyết, suy luận, định luật tổng quát tạo thành một thuyết trong vật lý học.
Thuyết ấy có ích lợi gì không? Theo Pierre Duhem, thuyết ấy tiết kiệm tư tưởng
