tự thân (la figure en soi) nó là lý do hiện hữu trùng hợp với cái khả giác (c=b). Nó
sử dụng trí tuệ hay trí thông minh suy luận (dianoia), một khả năng trung gian có
thể lãnh hội những cái khả niệm vốn cũng là những vật trung gian.
Trái lại, biện chứng pháp chỉ nhờ đến tư tưởng. Những đối tượng mà nó tìm hiểu
( phân đoạn d) nối kết với Nhất thể, với điều Thiện, với nguyên lý siêu việt và phi
giả thuyết. Ở đây chỉ còn có trí thông minh thuần tuý (nous hay noesis) suy niệm,
không còn chút dấu vết nào của cái thường nghiệm nữa, dầu là với tính cách giả
thuyết.
SOCRATE.- Vậy, đấy là loại các sự vật mà tôi gọi là khả niệm (1) mà trong khi
nghiên cứu chúng, trí khôn buộc phải dùng các giả định, và bởi vì nó không thể
vượt lên trên các giả định ấy, nó không đi lên tới một nguyên lý đầu tiên; và trí
khôn sử dụng làm hình ảnh các vật hiện thực mà có hình ảnh của chúng trong bộ
phận ở dưới chúng, và so với các bóng và các phản chiếu, chúng được coi là rõ
ràng hơn và được đánh giá theo đó.
GLAUCON.- Con hiểu. Thầy muốn nói đến chủ đề của hình học và các nghệ
thuật tương tự (2).
SOCRATE.- Rồi qua phần thứ hai của thế giới khả niệm con có thể hiểu thầy có ý
nói đến toàn bộ điều một mình lý trí vẫn hiểu được qua sức mạnh của biện chứng
pháp (3), khi nó sử dụng những giả thiết, không phải như những nguyên lý đầu
tiên, mà là những giả thuyết theo nghĩa đen, những sự vật "được đặt xuống" để lý
trí có thể lướt lên trên chúng suốt con đường, cho đến lúc đạt tới một cái gì đó
không phải là giả thuyết, mà là nguyên lý của tất cả;và khi đã nắm bắt điều này,
lý trí có thể quay về, bám chặt những kết quả nào phải tuỳ thuộc vào nó, để cuối
cùng đi tới một kết luận mà không bao giờ sử dụng bất kỳ dữ kiện khả giác nào,
mà chuyển từ ý niệm này tới ý niệm khác, rồi kết thúc với một ý niệm.
GLAUCON.- Con hiểu, nhưng thưa thầy, con chưa hiểu hoàn toàn; vì trình tự mà
thầy diễn tả nghe như một đại công trình. Có điều, con thấy thầy muốn phân biệt
lãnh vực thực tại khả niệm (4), được biện chứng pháp nghiên cứu, như có sự chắc
chắn và chân thực cao hơn vấn đề chủ đề của các khoa học khác, những lãnh vực
coi các giả thiết của chúng như những nguyên lý ban đầu. Có lẽ những học trò
