lòng đất, có một lối vào hướng ra ánh sáng và một lối đi dài xuôi vào hang.
Những con người này đã ở đây từ thời thơ ấu, bị xiềng chân và cổ để họ không
thể cử động và chỉ có thể nhìn thấy những gì đàng trước họ, vì xiềng xích sẽ
không cho phép họ quay đầu lại đàng sau. Cao hơn một chút là ngọn lửa đang
cháy ở đàng sau họ. Và giữa những tù nhân ấy với ngọn lửa là một lối đi có một
bức tường thấp xây dọc theo nó, giống như một bức màn che ở buổi diễn rối,
dùng để che khuất những người trình diễn trong lúc họ biểu diễn các con rối ở
trên cao.
GLAUCON.- Thưa, con hiểu
SOCRATE.- Bây giờ đàng sau bức tường thấp, con hãy tưởng tượng những người
mang theo đủ loại vật thể giả tạo, gồm các hình nhân, hình thú bằng gỗ, hay bằng
đá, hoặc các chất liệu khác, giơ lên cao khỏi bức tường. Dĩ nhiên, một số người
nói năng, số khác thì yên lặng.
GLAUCON.- Quả là một bức tranh lạ lùng, anh ta nói, và cả loại tù nhân lạ lùng.
SOCRATE.- Giống như chúng ta thôi, tôi đã trả lời; vì ngay từ đầu, các tù nhân bị
hạn chế đến nỗi đã không nhìn thấy gì về chính mình, hay về nhau, trừ những cái
bóng nhờ ngọn lửa hắt lên tường hang đối diện với họ, phải không nào?
GLAUCON.- Dạ đúng, nếu như cả đời họ cứ bị ngăn cản không được quay đầu.
SOCRATE.- Và họ sẽ nhìn thấy khi một số ít những vật thể này được mang qua.
GLAUCON.- Dĩ nhiên.
SOCRATE.- Bây giờ, nếu họ có thể chuyện trò với nhau, con sẽ không cho rằng
họ tin là mình đang nói về những vật thực trong khi họ chỉ gọi tên những cái bóng
mà họ thấy hay sao?
GLAUCON.- Nhất định thế.
SOCRATE.- Và giả sử cái nhà tù của họ có tiếng dội từ bức tường đối diện. Khi
một trong số những người băng ngang sau lưng họ, vừa đi vừa nói, họ chỉ có thể
nghĩ âm thanh ấy phát xuất từ những cái bóng trước mắt họ.
