Chương mở đầu
...
3.- Rằng mọi tư tưởng, mọi đam mê và mọi ý tưởng của chúng ta được tạo thành
bởi tưởng tượng đều không hiện hữu bên ngoài tinh thần, đó là điều mà mọi
người sẽ đồng ý. Và hình như cũng khá hiển nhiên rằng những ấn tượng khác
nhau hay những ý tưởng in lên các giác quan, dầu chúng có thể được pha trộn hay
phối hợp như thế nào (nghĩa là dầu bất kỳ những đối vật nào mà chúng tạo
thành), cũng không thể hiện hữu cách nào khác hơn là trong tinh thần tri giác
chúng. Tôi nghĩ rằng một tri thức trực quan về điều đó có thể thủ đắc bởi bất kỳ
ai chịu lưu ý đến điều mà từ ngữ "hiện hữu" muốn nói khi nó được áp dụng vào
những sự vật khả giác. Tôi nói rằng cái bàn tôi ngồi viết hiện hữu, nghĩa là tôi
thấy nó, tôi sờ nó; và nếu như tôi không đang ở nơi văn phòng của tôi, tôi sẽ nói
rằng cái bàn đó hiện hữu, điều mà tôi hiểu là, nếu tôi ở trong văn phòng của
mình, tôi có thể tri giác nó [cái bàn]; hay là, một tinh thần nào khác hiện đang tri
giác nó. "Có một mùi hương", nghĩa là, mùi hương đó được cảm nhận; "có một
âm thanh", nghĩa là âm thanh đó được nghe; "có một màu sắc hay một hình thể":
nghĩa là nó được nhận ra bởi thị giác hay xúc giác. Đó là tất cả những gì tôi có
thể hiểu qua những thành ngữ như vừa nêu trên. Bởi vì, đối với điều mà người ta
nói về hiện hữu tuyệt đối của những sự vật không suy tư, không có liên quan gì
với sự kiện là chúng được tri giác thì điều đó dường như hoàn toàn "bất khả tư
nghị". Hiện hữu của những sự vật đó, là được tri giác (Esse est percipi); và chúng
không thể có một hiện hữu nào bên ngoài những tinh thần hay những vật suy tư
tri giác chúng, nhận ra chúng.
4.- Hẳn rồi, vẫn có một ý kiến chiếm ưu thế nơi mọi người, theo đó những căn
nhà, những ngọn núi, những dòng sông, tóm lại mọi sự vật khả giác đều có một
hiện hữu tự nhiên, thực sự, tách biệt với sự kiện chúng được tri giác bởi trí tuệ.
Nhưng dầu cho sự chắc chắn và sự đồng ý mà một nguyên lý như vậy nhận được
nơi mọi người đến mức nào đi nữa, tuy nhiên, bất cứ ai tìm thấy nơi đáy lòng
mình những nguyên do để tự hỏi về vấn đề sẽ có thể, nếu tôi không lầm, phát
hiện ở đó một mâu thuẫn rõ ràng. Bởi vì những sự vật nói trên là gì nếu không
