Tri
ết-lý Đại-Đồng
190
quá qu
ắt sẽ sinh ra ưu sầu). Hễ giữ cân đối được thì có
kính, có hoà”.
“Đồng tắc tương thâm, dị tắc tương kính”
同 則 相
深 異 則 相 敬
v
ới kính, với hoà thì muôn việc ở đời đều suông cả. “Phù
kính d
ĩ hoà, hà sự bất hành”
夫 敬 以 和 何 事 不 成
(Nay dùng lòng kính tôn v
ới tinh-thần hoà điệu thì có việc
chi trên đời mà không xong).
“B
ởi vậy mới nói:
“Nh
ạc chí tắc vô oán, Lễ chí tắc vô tranh”
樂 至 則
無 怨 禮 至 則 無 爭 (Nhạc mà thấu đáo thì d ân không
điều oán hận, Lễ mà chính-trực thì dân khỏi tranh giành).
e/- Hoà hàng d
ọc với thiên địa:
“Mu
ốn cho Nhạc đi đến chỗ cùng cực thì cần phải
lưu tâm đến việc hoà hàng dọc tức là hợp với Thiên, với
Địa, để Tam tài hoà đồng.“Nhạc giả đôn hòa, xuất thần nhi
tòng thiên”
樂 者 敦 和 出 神 而 從 天 (Nhạc mà hoà thấu
tri
ệt thì đến chỗ xuất thần theo trời). Xuất thần tòng thiên
T
ại sao lại qui cho nhạc những hiệu lực huyền-
bí đến thế?
“Thưa, là vì Nh ạc biểu-lộ tiết điệu một cách rõ-rệt,
mà ti
ết điệu chính là Đạo rồi. “Nhất âm nhất dương chi vị
Đạo; nhất động nhất tĩnh, nhất hạp nhất tịch” cũng là thế
c
ả
一陰一陽之謂道一動一靜一盍一闢 Một ra một vào,
m
ột đóng một mở đó chính là Đạo; nghĩa là cái luật phổ-
bi
ến mà tam tài đều tham dự như nhau: Thiên, điạ, nhân
đều nằm chung trong cái luật vũ-trụ đó, cái luật mà mỗi
người trong chúng ta có thể xem thấy tiến diễn quanh
