TRINH QUÁN CHÍNH YẾU - PHÉP TRỊ NƯỚC CỦA ĐƯỜNG THÁI TÔNG - Trang 104

tôi trí. Năm là tuân thủ điển chương pháp độ, làm quan xử việc, không
nhận hối lộ, không theo đuổi bổng lộc, chủ động từ chối ban ơn, ăn
uống tiết kiệm giản dị, bề tôi như thế là bề tôi liêm khiết. Sáu là nhà
vua tối tăm, nước nhà rối ren, không có hành vi a dua, dám mạo phạm
nhà vua, vạch ra những lỗi lầm của nhà vua ngay trước mặt, bề tôi như
thế là bề tôi cương trực. Sáu điều trên gọi chung là “lục chính”. Thế
nào là “lục tà”? Một là chỉ biết làm quan, tham thú bổng lộc, không
làm việc công, nước chảy bèo trôi, gặp việc thì khoanh tay đứng nhìn,
không có chủ kiến, bề tôi như thế là bề tôi giá áo túi cơm. Hai là vua
nói gì cũng khen phải, vua làm gì cũng khen đúng, ngấm ngầm chú ý
tìm kiếm những thứ vua thích để dâng lên, dùng nó để làm cho vua
sung sướng tai mắt, dùng thủ đoạn lấy lòng nhà vua để giữ lấy chức
quan của mình, cùng hưởng lạc với nhà vua, bất chấp hậu quả của
những việc ấy, bề tôi như thế là bề tôi a dua nịnh hót. Ba là trong lòng
đầy những ý nghĩ gian hiểm tà ác, bề ngoài lại tỏ ra cẩn trọng, ngoài
miệng ngọt ngào giả vẻ lấy lòng người khác, nhưng ngấm ngầm đố kỵ
hiền lương, muốn tiến cử ai thì khen ngợi bừa bãi ưu điểm của người
đó, che giấu khuyết điểm của người đó, muốn bài xích ai thì phóng đại
lỗi lầm của người đó, che giấu ưu điểm của người đó, làm cho vua
thưởng phạt đều không đúng đắn, hiệu lệnh không thể chấp hành, bề
tôi như thế là gian thần. Bốn là giảo hoạt đủ để che giấu lỗi lầm, ngụy
biện đủ để dùng cho du thuyết, ở trong thì ly gián quan hệ cốt nhục, ở
ngoài thì tạo ra rối loạn trên triều đình, bề tôi như thế là bề tôi sàm
gian. Năm là tay nắm quyền lớn, ngang ngược bá đạo, đảo lộn thị phi,
cấu kết bè đảng, làm cho mình giàu có, tự ý ngụy tạo thánh chỉ, dùng
để giúp mình hiển đạt tôn quý, bề tôi như thế bề tôi phản nghịch. Sáu
là dùng lời đường mật để lừa dối nhà vua, làm cho vua theo điều bất
nghĩa, kết bè kéo đảng, làm chuyện gian dối, che mắt nhà vua, làm cho
nhà vua không phân biệt được trắng đen, thị phi không có giới hạn,
khiến cho tiếng xấu của nhà vua đồn khắp trong nước, lân bang cũng
nghe thấy, bề tôi như thế là bề tôi làm mất nước. Sáu loại trên gọi
chung là “lục tà”. Bề tôi hiền lương đứng về phía “lục chính”, không