TRINH QUÁN CHÍNH YẾU - PHÉP TRỊ NƯỚC CỦA ĐƯỜNG THÁI TÔNG - Trang 103

hành giáo dục về “Liêm” sẽ có thể làm cho họ trở thành những người
liêm khiết như Bá Di, Thúc Tề.

Tuy nhiên, bề tôi ngày nay rất ít người có phẩm đức, liêm khiết,

hẳn là do yêu cầu đối với họ không nghiêm, trui rèn họ không kỹ càng.
Nếu dùng chí công vô tư, lòng trung vì nước để khích lệ họ, dùng lý
tưởng lớn để yêu cầu họ, làm cho họ có trách nhiệm thì sẽ có thể thực
hiện được chủ trương của mình. Hiển quý phải quan sát người được
tiến cử, giàu có phải quan sát của cải tích lũy, thường ngày phải quan
sát những việc ưa thích, học tập phải quan sát lời đã nói, nghèo khó
phải quan sát thứ tiếp nhận, ti tiện phải quan sát việc không muốn làm.
Sau đó tuyển chọn theo sở trường của họ, thẩm tra tài năng của họ để
sử dụng, dùng sở trường của họ, tránh sở đoản của họ. Lại dùng “lục
chính” (sáu điều chính trực) để khuyến miễn họ, dùng “lục tà” (sáu
điều tà ác) để răn đe họ thì sẽ không cần giám sát nghiêm ngặt cũng có
thể tự phấn đấu, không cần khuyến khích cũng có thể tự răn mỗi ngày.
Cho nên sách “Thuyết uyển” nói: “Hành vi của bề tôi có sự khác biệt
giữa ‘lục chính’ và ‘dục tà’, làm theo “lục chính” thì quang vinh,
phạm vào “lục tà” thì nhục nhã. Thế nào là “lục chính”? Một là khi
mầm mống sự việc chưa manh nha, hình thể chưa xuất hiện đã thấy rõ
dấu hiệu tồn vong, cơ yếu của được mất, diệt trừ họa hại khi chưa hình
thành, làm cho nhà vua ở vị trí hiển vinh, bề tôi như thế chính là tôi
thánh. Hai là tận tâm vì việc nước, hàng ngày đề xuất ý kiến hay, dùng
lễ nghĩa để khuyên can nhà vua, mách cho vua những sách lược hay,
nhà vua có quan điểm tốt thì thuận theo trợ giúp, nhà vua có lỗi lầm
thì kịp thời uốn nắn, bề tôi như thế chính là tôi lương, ba là dậy sớm
ngủ muộn, tiến cử người hiền tài không mệt mỏi, thường xuyên ca
ngợi hành vi xử sự của các bậc hiền nhân thời cổ, dùng để khích lệ ý
chí của nhà vua, bề tôi như thế là tôi trung. Bốn là có thể thấy rõ thành
bại của sự việc, sớm phòng bị và tìm cách bổ cứu, chặn đứng rò rỉ, cắt
đứt nguồn họa, giúp cho vua không bao giờ có lo sầu, bề tôi như thế là

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.