TRINH QUÁN CHÍNH YẾU - PHÉP TRỊ NƯỚC CỦA ĐƯỜNG THÁI TÔNG - Trang 127

Đế phân phong cho hai mươi lăm người con, Thuấn bổ nhiệm thủ lĩnh
mười sáu bộ tộc, từ đó trải qua nhà Chu, nhà Hán, đến nhà Trần, nhà
Tùy, số người động đến căn cơ nước nhà rất nhiều, chư hầu có người
yên định vương tộc, chìm nổi theo thời đại; có người đánh mất nước
được phong, bỗng nhiên diệt vong, không thể thờ cúng tổ tiên. Tuy
nhiên khảo sát tình hình thịnh suy hưng vong của họ thì những người
công thành danh toại đều là nhờ quân vương phong cho ban đầu;
những người vong thân phần lớn là con cháu được kế thừa sau này.
Nguyên nhân là gì? Quân vương phong cho ban đầu, gặp thời kỳ nước
mới mở, thấy được sự gian nan hiểm trở của sự nghiệp đế vương, biết
được nỗi lo lắng cần lao của cha anh, cho nên ở địa vị cao mà không
kiêu xa, sớm tối không lười biếng. Có người thết rượu ngon đãi người
hiền, có người một bữa cơm buông đũa ba lần tiếp kiến hiền nhân. Bởi
vậy thích nghe lời trung trái tai, được lòng trăm họ. Khi còn sống gầy
dựng đức hạnh cao thượng nhất, giữ lại ân trạch cho đến khi chết. Đến
đời con cháu kế thừa tước được phong, phần lớn gặp lúc thái bình
thịnh trị, sinh ra trong thâm cung, lớn lên trong vòng tay phụ nữ,
không vì sự nguy hiểm ở địa vị cao mà lo lắng, nào biết nỗi gian nan
của việc cấy cày gặt hái? Gần gũi tiểu nhân, xa lánh quân tử, sủng ái
mỹ nữ, xem nhẹ đạo lý, đi ngược lễ nghi, tham luyến tửu sắc mà
không có tiết chế, không tuân thủ pháp lệnh chế độ, vượt qua cấp bậc
bổn phận. Ý thế được vua nhất thời sủng ái mà có dã tâm thù địch với
con trưởng; tự khoe có công lao nhỏ trong một việc nào đó mà sinh ra
tham vọng không thể thỏa mãn. Vứt bỏ chính đạo trung trinh, bước lên
đường tà phạm pháp làm loạn. Bốc đồng không nghe khuyên can mà
đi ngược ý trời, kiên trì sai lầm mà không chịu chỉnh đốn. Dù có công
tích của Lương Hiếu Vương, Tề Vương Quýnh, có tài năng của Hoài
Nam Vương, Trần Tư Vương cũng chặt đứt đôi cánh bay lượn trên
mây, trở thành con cá trong vũng nước; vứt bỏ công lớn như Tề Hoàn
Công, Tấn Văn Công, rơi vào tình cảnh bị bêu đầu thị chúng như
Lương Dực, Đồng Trác, để lại làm gương sáng cho hậu thế, có thể
không đáng tiếc sao? Thái Tông hoàng đế lấy tấm lòng thánh hiền,